Door: Josje van Oostrom
In Italië, waar ik van 2014 tot 2019 woonde en het eerste jaar, wijnmakers bezoekend, rondreisde door alle regio’s, struikel je over de vele natuurwijnbeurzen. Er zijn films en boeken over verschenen en je vindt de wijnen steeds vaker op de wijnkaart. Ook hier in Nederland kom je de term steeds vaker tegen, soms in andere benamingen (wilde wijnen, vrije wijnen, zuivere wijnen etc).
Natuurwijn of natuurlijke wijn (de term komt uit Frankrijk en is ergens in jaren 80 ontstaan) bestaat officieel nog niet in Nederland. In Frankrijk is onlangs wel de ‘Vin methode Nature’ erkend en in Italië wordt hard gewerkt om erkenning te krijgen.
Maar wat is natuurwijn eigenlijk?
En Oranjewijn is dat ook natuurwijn? En wat is het verschil met biologische en biodynamische wijnen? De druiven waarvan Natuurwijn of natuurlijke wijn worden gemaakt worden in de wijngaard biologisch of biodynamisch geteeld. Biologisch geteelde druiven worden niet blootgesteld aan pesticiden en chemische bestrijdingsmiddelen. Biodynamische teelt gaat een stap verder en brengt de biodiversiteit terug in de wijngaard. Het verschil is wat er in de wijnkelder wel of niet wordt toegevoegd en wat voor bewerkingen er al dan niet worden gedaan. Biologisch geeft bijvoorbeeld geen garantie voor beperkt gebruik van sulfiet.
Helaas is de nieuwe wet voor biologische wijn versoepeld voor de hoeveelheid sulfiet die mag worden toegevoegd. Dat is een van de redenen waarom velen biologisch niet ver genoeg vinden gaan. De hoeveelheden zitten dicht tegen wat in conventionele wijnen mag.
Andere belangrijke verschillen zijn:
- De spontane fermentatie (is i.t.t. tot gestuurd of temperatuur gecontroleerd)
- Alleen gebruik van eigen, wilde gist, i.t.t. tot ‘fabrieksgist’ met specifiek recept om bijvoorbeeld bananen, ananas of citrusgeur te creëren.
- Geen toevoegingen in de wijnkelder zoals zuren, tannines en kleur.
- Niet geklaard en niet of nauwelijks gefilterd.
- Geen (heftige) ingrijpende behandelingen, zoals omgekeerde osmose, cryo-extractie, rapid-finishing of bestraling met ultraviolet C.
- Totaal gehalte aan SO2 niet meer dan 70 mg/l. een toenemend aantal werkt helemaal zonder. De meesten zitten aan max. 30/40 mg.
Verder gebruikt men uitsluitend supergezonde druiven die je dus één voor één moet selecteren. Die komen van terrein dat met veel respect wordt bewerkt. De wijnmakers werken kleinschalig en ambachtelijk, met veel liefde voor hun land en wijnranken. Alles wordt handmatig gedaan en de biodiversiteit wordt teruggebracht.
Is natuurwijn anders?
Natuurwijn ziet er (vaak) anders uit. Het is vaak troebel en ondoorzichtig omdat er niet is gefilterd en geklaard. Dit heeft niet alleen betrekking op het uiterlijk maar ook op de smaak. De kleuren zijn ook anders: de zon in je glas! Levendiger, puurder, dieper- van geel tot oranje, paars en rood. Dit heeft verschillende redenen maar het spreekt in ieder geval tot de verbeelding.
En de smaak?
Natuurwijn kan anders ruiken en smaken maar dat hoeft niet. Het is vaak puurder, frisser en fruitiger. Het heeft meer terroir-expressie en hogere mineraliteit. Oranjewijn smaakt wel echt anders. Het is wijn gemaakt van witte druiven. Waar normaal de schillen weg worden gehaald blijven deze er korter of langer bij. Minimaal een week en soms wel een jaar of langer. Hierdoor krijgt de wijn structuur (door tannines uit de schil) en heb je compleet nieuwe smaaksensaties. Gastronomisch is dat erg interessant want het zorgt voor nieuwe smaakcombinaties.
Doordat natuurwijn geen of heel weinig sulfiet bevat is het geschikt voor wie er gevoelig voor is. Te veel sulfiet kan irriterend op het maag-darmkanaal werken, vitamine B1 afbreken, hoofdpijn veroorzaken (ook als je niet veel drinkt!) en het geeft een drogend mondgevoel.
Tweede leven oude wijngaarden
Een mooi fenomeen dat ik onderweg vaak ben tegengekomen is het herstel en behoud van oude wijngaarden en stokken. Die hebben een laag rendement (wel hoge kwaliteit) en worden daarom vaak gerooid. Je ziet relatief veel natuurwijnmakers die verlaten wijngaarden opknappen en herstellen. Ook vergeten en zeldzame druivensoorten (die gevoelig zijn) worden in ere gehouden.
Ben je geïnteresseerd in Italiaanse Natuurwijnen en Oranjewijnen? Neem contact op met Josje van Oostrom, Italiaans sommelier AIS. www.divinonatura.nl
