Italiaanse stropdassen. Historie en stijl

Damesmode. Kasten en tijdschriften worden er moeiteloos mee gevuld. Niet alleen met de nieuwste collecties, maar ook met de shows in Milaan, de tips, de kritieken en de adviezen. Mannen daarentegen hebben aan een halve kast genoeg. Voor ons ook geen catwalk, laat staan de bemoeienissen van welke stylist of goeroe dan ook. Nee, mannen stelen de show met slechts 145 centimeter zijde. En daar hebben wij geen glossy voor nodig. Nee, één artikel Il Giornale is voldoende.  

Heel graag hadden wij op deze plaats verslag gedaan vanuit de mode-stad Milaan, maar het verhaal van de das begint toch echt in het buurland Kroatië. Althans, zo hebben wij ons laten vertellen door goed ingevoerde (vrouwelijke, oeps) modejournalisten. Volgens de legende namelijk gaven vrouwen hun mannen die naar het slagveld gingen honderden jaren geleden al een halsdoek mee. Het moest ze, ver van huis, warmen en kracht bieden. Daarnaast was het een symbool van exclusiviteit. Deze soldaat was letterlijk gestrikt. De oppermachtige Kroatische cavalerie baarde opzien in Europa. Niet alleen vanwege de vele overwinningen, maar ook om de bijzondere klederdracht. Die speciaal geknoopte halsdoek bijvoorbeeld.

Hij viel in de smaak bij de dames in Parijs en zo veroverde de cravat – vrij vertaald naar het Kroatische podgutnjak – eerst Europa en later de rest van de wereld. De stropdas werd een kledingaccessoire en een symbool van adel en elegantie. Dat Italië in de 20ste eeuw uitgroeide tot het ultieme mode-land voor mannen, is waarschijnlijk voor een deel te danken aan die stropdas van de buren. Neem maar eens een kijkje in de Kroatische stad Zadar. Nergens anders in dit land vind je zoveel Romeinse en Venetiaanse invloeden, dus een dassenbruggetje naar ons geliefde mode-land ligt voor de hand…

La bella figura

Het is voor u en ons geen geheim meer dat de mode één van de belangrijkste industriële sectoren van Italië vormt. Ook op het wereldtoneel van de mode speelt Italië een absolute hoofdrol, vooral in het hogere en luxe segment. Vertaald in cijfers komt dat neer op een gemiddelde jaaromzet van ruim 60 miljard euro voor de in totaal 62.000 bedrijven in stoffen, kleding, schoenen en lederwaren. Het spreekt vanzelf dat de damesmode het belangrijkste marktsegment voor haar rekening neemt; bijna het dubbele van de andere sekse.

Een belangrijk thema bij deze Italiaanse successtory is het veelgehoorde fare la bella figura. In tegenstelling tot wat veel mensen denken heeft dat niet zozeer te maken met een mooi figuur hebben, maar veel meer met een goed figuur slaan. De maten spelen hierbij geen rol, dus ook dikke billen kunnen een fantastische indruk maken. Het is een uitdrukking die betrekking heeft op de totale presentatie. Dat wat je draagt moet kloppen bij wat je voelt en uitstraalt. Daarnaast moet het ook nog eens goed combineren met de rest van je outfit en passen bij de gelegenheid. Wanneer je aan al die voorwaarden voldoet, kun je spreken van la bella figura. Dit geldt uiteraard voor dames én heren!

Napolitaans handwerk

Gevraagd naar het plaatje van de ideale Italiaanse man, komen veel Nederlandse vrouwen met het cliché beeld van die man met de juiste coupe, hippe zonnebril, strak baardje, dure klok, fancy leren riem, mooi hemd en perfecte schoenen. Oh ja… én hij draagt een goeie stropdas! Vanzelfsprekend. Over smaak valt niet te twisten, maar als het gaat om de das, dan gelden in dit land bepaalde codes. Zo is Made in Italy voor de Italiaan een vereiste. Het staat voor kwaliteit en trots. Een beetje alsof je daarmee wil zeggen ‘Ik hou van Italië en Italië houdt van mij.’

De Italiaanse mode-industrie wordt gekenmerkt door een zogeheten ketenstructuur. Dat wil zeggen dat alle fasen van de productie in principe in Italië uitgevoerd kunnen worden; van garens, stoffen, knopen, modelleren, knippen tot de feitelijke productie en verkoop. Bij de stropdassen is dat meestal niet anders. De zijde mag dan uit China gehaald worden, Italiaanse dassenmakers zorgen er voor dat ze kunnen werken met de beste kwaliteit. Gecombineerd met de passie en het handwerk in hun veelal ambachtelijke ateliers, levert dat een stijlvol eindproduct op.

Valentino, Blu Chic, Giere Milano, Volare; het zijn slechts enkele namen uit het hoge segment, maar ook een groot en gerespecteerd modehuis als Armani doet geen concessies op de dassenafdeling. En dan zijn er nog die kleine doe-het-zelvers die een trouwe schare heren op maat bedienen, zoals Maurizio Marinella in Napels. Hij leerde het van zijn vader, die het ook weer leerde van zijn vader. Het winkelatelier aan het Piazza Vittoria is hoe dan ook een absolute aanrader voor de toerist die op zoek is naar echte souvenirs.

Soorten en maten

Er is geen land ter wereld met zoveel ateliers voor stropdassen als Italië, met name in het noorden van het land. Toch is de productie relatief laag en dat zegt weer iets over de kwaliteit. Wij gaan je op deze pagina uiteraard geen lesje leren in goedkoop en duurkoop. Of een stropdas goed is, hangt namelijk vooral af van persoonlijke wensen. Zijde is bovendien kostbaar en ook voor een wollen das betaalt je een prijs. Verder speelt de voering – veelal van katoen – een belangrijke rol. En dikkere voering maakt een flinke knoop en eenmaal ontknoopt laat een duurdere das amper kreukels na.

Ook aan het ontwerp van een stropdas hangt een prijskaartje. Gefortuneerde en adellijke Italianen toonden zich in het verleden graag aan de burgerij met het familiewapen op de borst, maar die exclusieve weverij lijkt verleden tijd. Op een enkele das is het wapen nog subtiel verwerkt aan de achterzijde, maar in de meeste gevallen is het statussymbool verworden tot een exclusief, maar anoniem design. Opdat er tijdens het notabelenberaad geen gelijke das aan tafel schuift.

Je zou het misschien niet denken, maar ook de das is beperkt houdbaar. Patronen raken uit de mode, dikke knopen kunnen echt niet meer en pas ook op met de breedte en lengte van je das! Er waren perioden dat de standaard stropdas een breedte van maar liefst tien centimeter had, maar tegenwoordig is slimfit weer ‘trendy’. Zes centimeter dus, heren!

Daarnaast moet u natuurlijk ook letten op de overgang van breed naar smal en de lengte van een das. In Italië hanteren ze vaak een lengte van 145 centimeter, maar de Italiaanse man is dan ook wat kleiner dan de Nederlandse man. Een paar extra centimeters kan voor ons geen kwaad.

Kooptips stropdas

Neem bij het kopen en dragen van een stropdas de gelegenheid in acht. Zeker in Italië wordt veel waarde gehecht aan de dresscode. Zo vraagt een formele of zakelijke ontmoeting om een serieuze das. Met effen blauw, een klein streepje of een rustig design slaat u geen slecht figuur. Een bruiloft mag daarentegen best een hippe das hebben, terwijl op chique feesten juist vlinderstrikken het goed doen. De code black tie vraagt uiteraard om een zwarte das.

Voetnootje tot besluit

Nu we je toch gestrikt hebben op deze pagina, dalen we meteen even af naar de veters. De schoenen, beter gezegd. Ook op dat gebied van de mode heeft Italië een naam hoog te houden. Dat is dezelfde naam die hierboven werd geschreven: Made in Italy. Want of het nou om slangenleer, suède mocassins of degelijke veterschoenen gaat, Italiaanse ontwerpers, naaiateliers en schoenmakers combineren passie en trots met hun gevoel voor stijl en design.

Het zijn vaak kleine familiebedrijven die zich hebben gespecialiseerd in een bepaald soort schoen. Ze willen heel bewust niet alles maken en iedereen bedienen, juist om heel persoonlijk en op maat te kunnen leveren. Hoge wreef, brede  voet, halve maat? Geen enkel probleem voor de ware ambachtslieden in met name Le Marche, want daar blijkt deze mode-tak in Italië zich te manifesteren.

En mode-advies? Zoals ook voor de stropdas geldt, heerst hier het credo van la bella figura. Het is dus een kwestie van aanpassen aan de rest van de outfit en de gelegenheid. Er zijn namelijk zomerschoenen, wandelschoenen, smokingschoenen, zaterdagavondschoenen, etcetera. En voor de goede orde: Italianen dragen géén sokken, maar kousen in hun schoenen. En dan het liefst gestreken, in de juiste kleur en tot iets onder de knie. De dames willen namelijk geen blote benen zien onder de pantalon, bella figura of niet. Oelala…