Stadswandeling Brescia. Een van de leukste steden van Italië

Door: Evert de Rooij

Het is een goed bewaard geheim, maar Brescia is een van de leukste steden van Italië. De tweede stad van Lombardije ligt op een mooie locatie vlakbij drie populaire meren. Het gezellige hart van de stad, met de Piazza Duomo en de Piazza della Loggia en blikvangers als de Venetiaanse Loggia en de Torre dell’Orologio, is een bezoek meer dan waard en al helemaal in 2023. Dan is de stad namelijk samen met Bergamo Culturele Hoofdstad van Italië (zie link onderaan). Bekijk daarom de stadswandeling Brescia in Italië.

Brescia is met zijn ruim 197.000 inwoners een welvarende stad, met een steeds grotere aantrekkingskracht op toeristen, die al veel eerder het Gardameer ontdekten. Nadat ze de Kelten hadden verjaagd, stichtten de Romeinen in 89 v. Chr. op de colle Cidneo Augusta Brixia. In de oude binnenstad zijn aardig wat sporen van de Romeinse beschaving zichtbaar. Zo staat een deel van het Forum nog fier overeind en het geometrische stratenpatroon is nauwelijks veranderd.

Onder de Visconti’s, de heersers van Milaan, werd de stad defensief versterkt. Het kasteel werd uitgebreid, samen met het omringende stelsel van muren en grachten. Toen de Republiek Venetië in 1428 Brescia van Milaan afpikte, legden zij de Piazzo della Loggia en de Piazza del Mercato aan, nog altijd het kloppende hart van deze gezellige stad. In 1492 begonnen zij met de bouw van het stadspaleis, want de Venetianen wilden van de Piazza della Loggia een soort mini- uitgave van hun Piazza San Marco maken. Napoleon maakte in 1797 korte metten met de macht van de Serenissima. Onder de revolutionaire Fransen brak Brescia voor het eerst uit het korset, waarin de stadsarchitect Da Gambara de stad in de 13de eeuw had ingesnoerd.

Centro storico is het pronkjuweel

Een goed voorbeeld van de Franse expansiedrift is het majestueuze neoklassieke Vantiniano kerkhof, dat vanaf 1813 net voorbij de Porta San Giovanni werd gebouwd door de lokale architect Rodolfo Vantini. En ook nadat de Oostenrijkers in 1815 het stokje van Napoleon overnamen, bleef Brescia een ambitieuze groeistad.

Dat is bijvoorbeeld af te lezen aan het neoklassieke gebouw van de graanmarkt op de Piazza Arnaldo, dat tussen 1821 en 1823 werd gebouwd. In de eerste helft van de 20ste eeuw drukte Mussolini zijn architectonische stempel op de stad.

Eind 1932 was Il Duce persoonlijk aanwezig om de nieuwe Piazza della Vittoria, ten zuiden van de Piazza della Loggia, met de in fascistische stijl gebouwde INA toren, het Palazzo Delle Poste en de Torre della Rivoluzione, in te wijden. Geallieerde bombardementen, bedoeld om de wapenindustrie uit te schakelen, richtten tijdens WOII helaas veel schade aan in Brescia. Het grootste deel van de oude gebouwen overleefde echter de oorlog, waardoor het centro storico zich nog altijd als een pronkjuweel aan de bezoekers toont.

Stadswandeling maken

Vanaf het Museo Santa Giulia in de Via dei Musei kun je een leuke stadswandeling maken. Dit voormalige klooster staat sinds 2001 samen met de kerk van San Salvatore en de archeologische vindplaats van het Capitolium op het Piazza del Foro op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Het museum is gevestigd in het prachtig gerestaureerde benedictijnerklooster van San Salvatore-Santa Giulia en toont op een oppervlakte van 14.000 m² de geschiedenis en de kunst van Brescia, van de prehistorie tot vandaag.

Het complex werd gebouwd op de ruïnes van het Romeinse Brixia en omvat naast het klooster de kerk en de crypte van San Salvatore, de romaanse Santa Maria in Solario, het koor van de nonnen en de 16de-eeuwse kerk van Santa Giulia.

Na ons bezoek aan het Santa Giulia lopen we verder door de Via dei Musei om rechtsaf de Via Giovanni Piamarta in te slaan, waar je heerlijk kunt lunchen in de Osteria del Savio.

Even verder loop je via een stenen trap naar de in 1501 gewijde kerk en het klooster van het Santissimo Corpo di Cristo, waarvan alle wanden en plafonds bedekt zijn met onaards mooie fresco’s. Ze zijn vanaf 1565 gemaakt door broeder Benedetto da Marone, die zich daarbij liet inspireren door Michelangelo’s werk in het Vaticaan, waardoor deze kerk ook wel de Sixtijnse Kapel van Brescia genoemd wordt.

Schitterend panorama

We lopen omhoog de Via Piamarta op en gaan bij de T-kruising met de Via del Castello naar links. Op de hoek staat de kerk van San Pietro in Oliveto met zijn renaissancegevel.

We steken de straat over en beklimmen de colle Cidnéo via een pad door het groen, dat ons leidt naar de ingang van het Castello, dat met zijn cilindervormige Torre Mirabella over de stad uitkijkt. Het is een van de best bewaarde burchten van Noord- Italië, inclusief de mastio Viscontea uit 1343 en een authentieke ophaalbrug. Het fort werd gebouwd binnen de stadsmuren en was dan ook niet zozeer bedoeld om Brescia tegen aanvallen van buitenaf te beschermen, maar meer om de eigen bevolking te controleren.

In de Keltische en de Romeinse tijd bouwde men op deze heuvel al versterkingen en ook stond hier de Basilika (een soort versterkte kerk). In de 18de eeuw raakte die door de explosie van een vat buskruit zo zwaar beschadigd, dat hij afgebroken moest worden. Onder Napoleon en de Oostenrijkers gebruikte de stad het kasteel als gevangenis en kazerne. Nu kun je er twee musea bezoeken: het Museo del Risorgimento (over de Italiaanse Eenwording) en het Museo delle Armi (met een van de rijkste Europese wapenverzamelingen). En uiteraard kun je er ook genieten van het schitterende panorama.

Gezellig plein

We lopen langs het San Faustino bastion naar het uitkijkpunt bij de Via del Castello, vanwaar we via een trap naar de Via Militare afdalen. Ter hoogte van de kerk van Santa Maria delle Consolazioni gaan we rechtsaf om via de Via delle Barricate onder een poort door op de Piazzetta Tito Speri (foto boven dit artikel) terecht te komen. Hier staat een standbeeld van Tito Speri, een oude verzetsheld.

Aan een muur aan de zijkant van het plein is de Fontana di San Tiziano. Tagliaferri maakte hem eind 19de eeuw. Dit gezellige plein nodigt met zijn terrassen uit tot een moment van dolce far niente. Een van de betere tenten is Ristorante Al Frate en voor een ijsje ga je naar de Gelateria van Martha Bedont.

San Faustino in Riposo

We lopen nu verder in de richting van de Piazza della Loggia, die we bereiken door onder de Porta Bruciata door te lopen. Maar eerst wippen we even aan bij de kerk van San Faustino in Riposo, op het eind van de 12de eeuw gebouwd op de resten van een kapel. Dat oeroude kerkje staat rechts van de Porta Bruciata in een inham, ingeklemd tussen twee rijtjes huizen, met onder meer Ristorante La Torre. Het pittoreske kerkje met zijn kegelvormige dak, met bovenop een klokkentorentje met vier kleine vensters, dankt zijn naam aan het feit dat hier in de 9de eeuw een processie met de resten van Faustino en Giovita, de beschermheiligen van Brescia, even halt hield op weg naar de San Faustino Maggiore.

Piazza della Loggia

En dan zijn we er, op de Piazza della Loggia, ooit een eenvoudig middeleeuws marktplein. Hier begon de Venetiaanse burgemeester Marco Foscari (een broer van de Doge), met zijn eigen Piazza San Marco voor ogen, vanaf het eind van de 14de eeuw te bouwen aan een civiele tegenhanger van de naburige Piazza del Duomo.

Aan de westzijde staat het Palazzo della Loggia, gebouwd tussen 1492 en 1574. Hier is het stadhuis gevestigd. Het loden dak van de Loggia dateert van 1914 en heeft de vorm van een omgekeerde scheepskiel, net als bij de Basilica Palladiana in Vicenza en het Palazzo della Ragione in Padua.

Aan de oostzijde van het plein bevindt zich de Torre dell’Orologio uit 1540, een ontwerp van Pier Maria Bagnadore, met een astronomisch uurwerk. Bovenop slaan de figuren Tone e Batista, I Macc de le ure (‘de zotten van de uren’) de uren met hun bronzen hamers. Het is een van de weinige astronomische uurwerken in Italië waarvan het originele mechanisme nog werkt.

Onder de arcade staat het door Carlo Scarpa gemaakte monument dat herinnert aan een terroristische aanslag, die hier in 1974 tijdens een anti-fascistische betoging acht dodelijke slachtoffers eiste.

Aan de lange zijde van het plein staan de Monte Vecchio en de Monte Nuovo di Pietà, die in het midden door la loggetta (een door twee bogen ondersteunde loggia, voorzien van het wapen van de familie Morosini) met elkaar verbonden zijn. Filippo de’ Grassi bouwde het oude deel werd vanaf 1484, het nieuwe deed Pier Maria Bagnadore vanaf 1597 door.

Spritz op het terras

Nadat we een Spritz op een van de vele terrassen op het plein hebben genuttigd, kunnen we via de Piazza Tito Speri terug naar de Via dei Musei. Op weg naar het Romeinse Forum passeren we het neoklassieke Palazzo Uggeri Ganassoni. Dat is een 16de-eeuws palazzo, gebouwd door Lodovico Beretta, die ook meewerkte aan het Palazzo della Loggia. Op de Piazza del Foro is in de cellae van de Tempio Capitolino (Via dei Musei 55) een museum ingericht. Hier staan onder meer ruïnes van een tempel, gebouwd tijdens de bloeitijd van Keizer Vespasianus (rond 73 na Christus), gewijd aan de Capitolijnse goden Jupiter, Juno en Minerva.

Vlak voor de tempel staan de resten van de oostelijke porticus overeind, met ernaast de overblijfselen van een theater uit de 2de eeuw. Een groot deel van de objecten die hier vanaf 1823 zijn opgegraven, zijn even verder te zien in het Museo Santa Giulia. Daar zijn we onze wandeling door Brescia begonnen. Arrivederci Brescia!    

Culturele hoofdstad van Italië 2023

Heel 2023 is Brescia de Culturele hoofdstad van Italië samen met de stad Bergamo. Er zijn dan ook veel extra activiteiten. Kijk voor het hele programma op de speciale site. Bergamobrescia2023.it/en/

Reisgids Brescia en Lombardije Oost

Ben je in de streek rond Brescia op vakantie schaf dan zeker even de reisgids van Evert de Rooij aan. Deze zit boordevol wetenswaardigheden over de stad en de stadswandeling Brescia in Italië. Hier bestellen.

stadswandeling Brescia in Italië

Kaartje met een stadswandeling Brescia in Italië

stadswandeling Brescia in Italië