Het songfestival van San Remo. Een rijke historie met beroemde winnaars

Twee jaar geleden waren alle ogen in Europa gericht op Turijn. Beter gezegd: alle oren. De Italiaanse stad was dat jaar het toneel en decor van het Eurovisie Songfestival. Met dank aan Måneskin en met de hartelijke groeten uit Rotterdam. Maar Italië heeft ook een eigen songfestival, dat van San Remo. Immens populair en met een rijke historie waaruit je een aantal namen zeker kent.

San Remo. Of Sanremo, zoals de Italianen schrijven. Stad van wiskundige Giovanni Saccheri en filmregisseur Mario Bava, maar ook van Alfred Nobel. Hij overleed er in 1896. Je komt er voor de wielerklassieker en voor het decadente strandleven.

Maar de bekende borelingen en hoogtepunten ten spijt, San Remo schrijft vooral geschiedenis als hét podium voor de Italiaanse popmuziek. Artiesten als Eros Ramazzotti, Andrea Bocelli en Laura Pausini vonden hier hun springplank naar de rest van de wereld en vele winnaars mochten, als nationale trots, direct door naar dat ‘andere’ grote festival. Gigliola Cinquetti, bijvoorbeeld. Zij won in 1964 met Non ho l’età niet alleen het goud van San Remo, maar ook van Europa. Italië stond op zijn kop en nog altijd klinkt Non ho l’età als een lied van triomf op de vele radiozenders, een beetje alsof hiermee een Romeinse inval in Europa wordt gemarkeerd.

Eerste festival in 1951

Tja, die kleine badplaats in Ligurië, met een slordige 50.000 inwoners, dacht in 1951 een leuke liedjeswedstrijd te organiseren in het plaatselijk casino, naar Toscaans voorbeeld. Viareggio had in 1948 namelijk al het Festival del Canto Italiano georganiseerd. Het avondje van vermaak met drie artiesten in het casino was vermakelijker dan gedacht. Het publiek wilde meer en kreeg meer. Een jaarlijkse traditie was geboren, alleen werd het casino daarvoor te klein. Het Festival della Canzone Italiana (Festival van het Italiaanse lied) moest in de jaren 70 dan ook uitwijken naar het nabijgelegen Teatro Ariston en toen na de radio ook grote tv-zenders belangstelling toonden, ging het dak er letterlijk af. San Remo was daarmee de grondlegger van het belangrijkste evento mediatico van het jaar, waarvoor tientallen miljoenen muziekliefhebbers dagenlang aan de buis gekluisterd zaten. Nog steeds, trouwens!

Muziek én maatschappelijke thema’s

Toch is er iets veranderd, weet VRT-journalist en Italiëkenner Willem Van Mullem. “De muziekwedstrijd heeft aan kracht gewonnen, omdat het om meer gaat dan muziek alleen. Zo wordt er vijf avonden lang veel tijd besteed aan speeches en monologen. Je kan het festival beschouwen als een spiegel op de Italiaanse samenleving. Zo ging het bijvoorbeeld over het thema ‘inclusie’, waarover de centrale presentator met een wisselende co-presentator iedere avond onderwerpen aansneed. Lorena Cesarini, een zwarte Italiaanse presentatrice, vertelde dat ze heel veel racisme over zich heen heeft kreeg, toen bekend raakte dat ze mee mocht presenteren. De laatste jaren is er ook veel aandacht voor de rechten van de LGBTQ-gemeenschap.”

Hoe werkt het festival?

Terug naar de muziek. Bij dit festival is het deelnemersveld verdeeld in twee categorieën: Campioni (24 bekende en ervaren artiesten) en Nuove Proposte: acht minder bekende of zelfs onbekende talenten. In beide categorieën wordt een winnaar gekozen en de uiteindelijke ‘kampioen’ mag zeggen of hij voor Italië wil uitkomen tijdens het Eurovisie Songfestival. Mocht hij niet willen, dan krijgt het beste talent die kans.

Voor alle deelnemers aan de competitie in San Remo geldt het miljoenenpubliek als de belangrijkste meerwaarde. Zij spelen en zingen zich in de kijker en dat heeft al meerdere sterren opgeleverd, al geldt voor het merendeel het lot van de eendagsvlieg. Niet alleen meedoen aan dit festival is een groot ding in Italië, een kaartje voor het publiek is minstens zo gewild. Net als bij het nieuwjaarsconcert in Wenen worden fikse bedragen neergeteld voor een avondje San Remo. Wie er een paar honderd euro voor over heeft, moet nog wel geluk hebben ingeloot te worden, want er zijn er ook die de hele week op de voorste rij willen zitten. In dat geval ben je een paar duizend euro kwijt.

Ach, troost je met de gedachte dat miljoenen fans ook dit jaar weer voor de buis zitten en dat kan je zelf ook. Via de website van de RAI wordt het gehele festival integraal uitgezonden.

De deelnemers in 2024

De 27 namen voor het songfestival van 2024 zijn bekend. Er zitten veel toppers tussen die we al jarenlang kennen. Het is echt de crème de la crème van de Italiaanse popmuziek met bijvoorbeeld The Kolors, Annalisa, Il Volo en Mahmood. Bekijk alle deelnemers.

Zelf kijken van 6 tot en met 10 februari

Dit jaar is het festival van 6 tot en met 10 februari. Zelf kijk doe je via deze link.

Bekende winnaars van het songfestival van Sanremo

Salvatore (Toto) Cutugno

Salvatore (Toto) Cutugno is misschien wel de koning van San Remo. Hij deed maar liefst dertien keer mee en won ook meerdere malen. In 1990 volgde daarop zijn overwinning op het Eurovisie songfestival in Zagreb met de ballade Insieme 1992, die de Europese politieke integratie vierde. Helaas ontviel hij ons vorig jaar op 22 augustus (2023).

Alice

Alice debuteerde op het Festival van San Remo in 1972 onder haar eigen naam Carla Bissi met het lied Il mio cuore se ne va, maar wist niet te winnen. Negen jaar later wel, met het nummer Per Elisa, geschreven door Franco Battiato. Internationale bekendheid kregen de twee toen ze als duo deelnamen aan het Eurovisie Songfestival met I treni di Tozeur.

Albano Carrisi

Albano Carrisi, die op het podium de naam Al Bano gebruikte, was verslaafd aan festivals. Zo hoorden we hem op het Festival delle Rose in 1966 en twee jaar later won hij de zangwedstrijd Disco per l’Estate. Hij was niet weg te slaan in San Remo en op het Eurovisie-festival, maar uiteindelijk bracht het hem, samen met Romina Power, succes: Felicità.

Nilla Pizzi

Nilla Pizzi won de allereerste twee edities van het San Remo Festival met Grazie dei fiori en Vola Colomba. In 1956 haalde ze de Nederlandse hitlijst met Arrivederci Roma.

Domenico Modugno

Domenico Modugno werd zelfs wereldberoemd door zijn deelname met het lied Nel blu dipinto di blu, dat buiten Italië een andere titel kreeg: Volare. In de Verenigde Staten bereikte het zelfs de eerste plaats in de Billboard Hot 100, als enige Italiaanse nummer ooit. Daarnaast kreeg het nummer twee Grammy’s, maar op het Eurovisie Songfestival moest ‘ladykiller’ Modugno genoegen nemen met de derde plaats.

Betty Curtis

Betty Curtis deed in 1959 mee aan San Remo met Nessuno en twee jaar later won ze de wedstrijd met het prachtige Al di là, één van de mooiste Italiaanse liedjes ooit gemaakt.

Matia Bazar

Matia Bazar won het liedjesfestival van San Remo in 1978, maar kwam op het Eurovisie Songfestival niet verder dan de middenmoot. Toch scoorde de band diverse hits, waaronder Ti sento, dat in 1986 de hele wereld over ging. Nadat zangeres Antonella Ruggiero de groep in 1989 verliet was het gedaan met het succes.  

Ricchi e Poveri

Ricchi e Poveri (‘Rijken en armen’) is een Italiaanse band uit Genua die in 1968 werd opgericht en een paar keer misgreep op het San Remo-festival. Tweede is geen eerste, helaas. In 1985 wonnen ze uiteindelijk wel met Se m’innamoro. In Nederland klinkt hun muziek vooral in Volendam, maar dan vrij vertaald door Monique Smit en Tim Douwsma (‘Eén zomeravond met jou’) en Frank Galan (‘Mooier dan woorden ben jij’).  Het megahit Sarà perché ti amo is de laatste tijd opnieuw populair op sociale media én in de voetbalstadions. 

Giorgia Todrani

Giorgia Todrani mag geen (achter) naam hebben, want als Giorgia debuteerde ze in 1994 op het Festival van San Remo met het nummer E poi en een jaar later pakte ze er zelfs de winst met Come saprei. Het leverde haar een prachtige muziekcarrière op, waarbij het duet Vivo per lei wereldwijd zelfs in gouden letters geschreven wordt.

Riccardo Cocciante

Riccardo Cocciante is, mede dankzij het festival van San Remo, inmiddels goed voor meer dan dertig albums en derhalve een grootheid in Italië en Frankrijk. In Nederland zingen we Margherita en Sincerità huilend mee, om nog maar te zwijgen over de vele vertalingen die door Hazes, Borsato en De Leeuw zijn opgenomen.

Måneskin

Måneskin werd opgericht in 2016 door een paar Romeinse schoolvrienden. Ze braken nationaal door met de tweede plaats in het elfde seizoen van X Factor en daarna vormden San Remo en Rotterdam hun springplank naar de rest van de wereld. Het was overigens pas de derde keer en voor het eerst sinds 1990 dat Italië het Eurovisie Songfestival won. Hun succes duurt nog altijd voort. Volgens Mick Jagger, toch niet de minste, zijn ze inmiddels de grootste rockband ter wereld.