Ervaring olijven plukken in Toscane

Door: Regina van Pelt

In oktober zijn wij afgereisd naar Montecatini (Val di Cecina,Toscane), om bij een Nederlandse familie voor het derde jaar op een rij de olijvenpluk te gaan doen. Ik neem je in dit verslag mee en probeer de beleving mee te laten maken van een geheel ander seizoen in Italië.

Herfst in Toscane

Als we op 18 oktober aankomen oogt de natuur schitterend, vol warme kleuren: geel, bruin en rood. Je merkt dat het landschap in het teken staat van alles wat de natuur te bieden heeft: de druivenoogst is net gedaan, de olijvenoogst staat voor de deur, het laatste fruit hangt aan de bomen. De jachtdagen zijn ingepland, de zoektocht naar truffels ook, de streek rondom Volterra biedt nu een rijkdom aan wijn, olie, paddenstoelen, kastanjes, truffels en wild.

Olijven

De olijven gaan voor eind december van de bomen. Het stuk particulier terrein waar wij plukken bij Montecatini heeft ca. 80 bomen met groene, zwarte en beide kleuren olijven. De groene zijn onrijp, de zwarte rijp en zachter. Je kunt ze echter niet zo rechtstreeks eten, daar gaat een proces aan vooraf om ze eerst 24 uur in een loogoplossing te leggen.

Een olijf bestaat gemiddeld voor 70% uit water. Afhankelijk van het ras, de bodemgesteldheid en de weersomstandigheden kan een rijpe (zwarte) olijf 15 tot 35% olie bevatten. Verder bevatten olijven koolhydraten, eiwitten, voedingsvezels, vitamine E en mineralen zoals calcium, fosfor, ijzer, natrium en kalium. Een goede oogst in afhankelijk van verschillende factoren zoals het weer in voorjaar en zomer (hoeveel zon, regen), maar ook op welke hoogte de bomen staan et cetera. Ieder jaar heeft een andere opbrengst.

Het plukken van de olijven (la raccolta)

Het plukken kan met de hand (harkje/rastrello) of een industriële hark of scuotitore. Met dit laatste hulpmiddel haal je per persoon een hogere opbrengst per dag binnen, maar verliest het geheel aan authenticiteit. Op de grond rondom de boom ligt een groot net (rete) waar alle olijven in vallen. Later gaan ze dan in kratten.

Met de opbrengst ga je naar een perser (frantoio) waarbij je overigens lid moet zijn van een coöperatie of consortium om te kunnen laten persen. De olijven worden machinaal gewassen, de blaadjes worden er afgehaald, dan gaat alles in een grote persmachine, die vermaalt alles tot pulp, deze pulp wordt later gescheiden van de olie, waarna de olie gescheiden wordt van een olie/waterachtige substantie.

Olie met een zuurgraad van < 2% mag zich ‘vergine’ noemen. ‘Extra vergine’; wil zeggen < 0,8%. Deze olijfolie kan verder bewerkt worden. tot bijvoorbeeld frituurolie. Van de pulp wordt brandstof, zeep en schoonheidsproducten gemaakt. Olijfolie is meteen na persing groen van kleur. Door blootstelling aan zuurstof en zonlicht wordt deze snel steeds geler. Uit 100 kg olijven haalt men ongeveer 15 liter olie.

Culinair genieten

Als we Volterra bezoeken is er een proeverij georganiseerd: Volterragusto tartufo bianco. Hier kan men genieten van alles wat de streek te bieden heeft: noten, kazen, truffels (wit), olie, worsten. De eigen bevolking verzamelt zich in de straatjes van Volterra en wisselt de laatste nieuwtjes uit. Ook in dit seizoen blijft het buitenleven centraal. Je hoort praten over de olijvenpluk en men ruilt de eigen wijnen, olijfolie, wildvlees uit om elkaar te laten delen in deze overvloed, een ware ruilhandel.

Er staat ons een verrassing te wachten als er bij particulieren ‘vlaamse gaaien’ op het menu staan, klaargemaakt als brodo(bouillon). De mensen maken zich op voor de donkere wintermaanden en men legt groenten in en wekt, men droogt zaden en kiemen voor verder gebruik, men is op zoek naar funghi porcini (eekhoorntjesbrood) en truffels, en het drijven van de honden voor de jacht op de zwijnen is hoorbaar in de heuvels. De appels en kaki fruit (cacchi) komen van de bomen. Alles voor eigen gebruik, ruilen of commercieel.

Albast uit Volterra

Rondom Volterra vindt men Albast: een steensoort die in twee vormen voorkomt: gips of calciet. De soort van Volterra is de gips-soort en is een mineraal gesteente. Ambachtslieden bewerken het en veel mensen uit de omgeving zijn dan werkzaam in de sector. Er worden vooral kunst- of gebruiksvoorwerpen van gemaakt, in de wit doorschijnende natuurlijke kleur of geverfd. Het albast van Volterra is dan ook een belangrijk exportproduct.

Tekst en fotografie: Régine van Pelt www.italservices.nl

Meer over reizen in het najaar en de herfst naar Italië

Olijven plukken in Toscane
Heerlijk, truffelseizoen!
Oktober: kastanjetijd in Italië
Ontdek de heerlijke herfst in Piemonte
Slow reizen in Italië. Genieten van de regio De Langhe
De jacht in Italië

Ervaring olijven plukken in Toscane

Ervaring olijven plukken in Toscane