NieuwsstileStile Italiano

75 jaar Vespa! Van bromwesp naar zoemwesp

Net als wij viert ook Vespa dit jaar een jubileum. 23 april 1946 werd het patent aangevraagd, niet veel later snorde het eerste exemplaar de fabriek uit. Het merk is nog steeds ongekend populair. Een echt Italiaans stijlicoon dat de snerpende tweetaktmotor op benzine misschien wel steeds vaker inruilt voor zacht zoemende elektriciteit.

Het gaat de brom- en snorfiets goed in deze coronatijd. Afgelopen maand werden er zesduizend geregistreerd, bijna een verdubbeling ten opzichte van een jaar geleden. Mensen die het OV liever mijden kopen een brommer. Nou, brommer… Een zoemer moeten we misschien wel zeggen. Bijna een op de drie verkochte snorfietsen is elektrisch.

Vespa blijft voorlopig nog wel even brommen op benzine. Maar 57 van de 14.000 in Nederland verkochte exemplaren van het merk was vorig jaar elektrisch. In 2018 zag de Vespa Elettrica het levenslicht. de allereerste elektrische scooter van het Italiaanse merk.  Die kan echter nog maar moeilijk concurreren met de veel goedkopere Aziatische modellen op stroom.

Toch zal ook Vespa steeds vaker zacht zoemen. Vijf jaar geleden kondigde de geboortestad van het moedermerk Piaggio, al een strenge milieuzone voor het centrum. 20.000 oude, vervuilende Vespa’s zouden niet meer door de binnenstad van Genua mogen tuffen! De burgerij – fabriekswerkers van Vespa voorop – voelde zich in het hart geraakt. La mia Vespa non sitocca! (vrij vertaald: poten af van mijn Vespa!) riep men in koor. Genua zonder Vespa is als Napels zonder pizza of Pisa zonder zijn wondertoren. Het leidde dan ook tot felle protesten, petities, dreigementen en uiteindelijk de inkeer van burgemeester Doria. Maar Europese regels worden steeds strenger. Ook Genua zal de vervuilende motortjes vroeg of laat moeten weren.

Roman Holiday

Het is moeilijk voor te stellen dat de Genuaanse oorlogsstrijd van een paar jaar geleden, handelt over dat wat eens het symbool was van romantiek. Wie herinnert zich niet de beelden van Audrey Hepburn en Gregory Peck in Rome? Op die beroemde Vespa, inderdaad. De tweewieler is uitgegroeid tot een stijlicoon, een internationale ambassadeur voor de Italiaanse mobiliteit. Immers, je hebt scooters en je hebt de Vespa. Heel veel Vespa’s zelfs. Mamma mia!

Genua is na de Tweede Wereldoorlog uitgegroeid tot de stad van de Vespa. Noodgedwongen min of meer, want de fabriek waar eens bommenwerpers werden geproduceerd, moest met iets anders komen. Dat werd de beroemdste scooter ter wereld, een idee van Enrico Piaggio. Hij wilde namelijk een voertuig voor de massa ontwikkelen, waarmee de kwakkelende economie weer in beweging zou komen.

Meer dan 17 miljoen rolden er van de fabrieksband de wijde wereld in. Veel bleven er dicht bij huis. Zo zouden op dit moment naar schatting 180.000 Vespa’s rondrijden in de regio rond Genua.

“Het lijkt wel een wesp!”

We vieren dus een heuglijk jaar. Alle eer gaat namelijk al 75 jaar uit naar Enrico Piaggio, maar hij deed het niet alleen. Het was eigenlijk luchtvaartkundige Corradino D’Ascanio, die het ontwerp van de scooter voor zijn rekening nam. Na de bouw van een moderne helikopter mocht hij zich storten op een tweewieler, waarbij producent Piaggio als voorwaarde stelde: een simpel, robuust en betaalbaar vervoermiddel. Het moest gemakkelijk bestuurbaar zijn voor mannen en vrouwen, het moest een passagier kunnen vervoeren en het mocht de kleding niet vuil maken. Aldus geschiedde. D’Ascanio kwam met een scooter, gebouwd op een frame met een handvatstuur en de motor op het achterwiel. De reactie van Enrico Piaggio: “Het lijkt wel een wesp!” In het Italiaans: vespa. Zie daar, de technische revolutie van 1946 had een naam.

Verkoop via autodealers

Piaggio en d’Ascanio mochten dan overtuigd zijn van hun eureka, er was nog geen Vespa verkocht. De eerste productie van de Vespa bedroeg dan ook heel voorzichtig slechts honderd stuks. Voor de verkoop van deze scooters was een overeenkomst gesloten met Lancia, de Italiaanse automaker, die in die tijd al een goeie naam had opgebouwd. Het bleek het juiste kanaal, want via de autodealers was de eerste collectie Vespa’s in een mum van tijd verkocht. Daarmee kreeg Genua het groene licht voor de productie van enkele duizenden scooters.

Het was een zegen voor de werkgelegenheid, zo pal na de oorlog. In totaal werden in 1946 ruim 2000 Vespa’s verkocht, in 1947 meer dan 10.000 en een jaar later was ook dat aantal verdubbeld. Het kon niet uitblijven: na Genua en Italië kreeg ook het buitenland belangstelling voor die opvallende tweewieler. De fabriek in Genua was dan ook al snel te klein: er moesten nieuwe fabrieken komen. Niet alleen in Italië, maar in dertien verschillende landen. Inderdaad, Vespa is binnen tien jaar uitgegroeid tot een wereldhit.

Vespa auto

Eind jaren 50 besluit Enrico Piaggio zich wat meer te richten op de vierwielers. Hij gaat auto’s bouwen, om te beginnen in de Piaggio-fabriek in Frankrijk. Ze vallen in de smaak bij de Fransen en – hoe wonderlijk – de Duitsers. In eigen land ontstaat enige onvrede, vooral bij de grote autofabrikant FIAT. Het heilige automerk van Italië dreigde een flink marktaandeel te verliezen aan die scooterbouwer uit Genua. De Vespa 400 lijkt namelijk wel heel erg op de FIAT 500. Grappig genoeg is het de romantiek die de dreigende oorlog sust. Er vindt namelijk een huwelijk plaats tussen een belangrijk lid van de FIAT-familie van Agnelli en een dochter van de Piaggio-familie. Italiaanser kan het niet. Uiteindelijk besluit Vespa zijn auto’s uit Italië te houden en de productie stopt na zo’n 35.000 exemplaren. Het zijn collectors items.

Genua gaat zich weer focussen op scooters, maar ook bromfietsen en motoren. Zo neemt het Vespa-concern het befaamde Gilera en het Oostenrijkse Puch over. Het blijkt een goede zet, want de tweewielers zijn in de jaren 80 en 90 enorm populair onder de jeugd. Voor Vespa mag dat een revival heten.

Ferrari

Het merk Vespa heeft zich in de afgelopen decennia ook ontwikkeld tot een icoon van de Italiaanse industrialisatie. Het staat voor Made in Italy, net als bijvoorbeeld de FIAT 500 en Ferrari. Met Ferrari onderhoudt Piaggio overigens al heel lang warme banden. Waar het Formule 1-team op de circuits te vinden is, rijden ook Vespa’s, maar dan voor de crew.

Ook op ander zakelijk gebied heeft Piaggio de laatste jaren grote stappen gezet. Zo werden de merken en fabrieken van Derbi, Moto Guzzi en Aprilia door het Piaggio-concern overgenomen. Momenteel is Piaggio dan ook niet alleen de belangrijkste fabrikant van scooters wereldwijd, maar ook één van de belangrijkste motorfietsfabrikanten ter wereld.

Vespa door de jaren heen

De eerste Vespa had een 98cc tweetakt motor, haalde 60 km/u met drie versnellingen en was een stuk stiller dan de lawaaiige motorfiets in die tijd. Hij had klasse en elegantie.

De 125-uitvoering van 1948, de legendarische 150 GS van 1955, de 50cc van 1963, de Primavera van 1968, en de PX uit 1978 zijn slechts een paar modellen waarin de technische en stilistische ontwikkeling van de beroemde scooter zich onderscheidt. Een aantal modellen wordt nog steeds geproduceerd. Daarnaast is er een nieuwe generatie, zoals de Vespa LX, Vespa PX, Vespa GTS, Vespa Granturismo en een paar kleine ‘karretjes’ onder de naam Vespacar.

Net als in de film…

Zoals Turks Fruit – Rutger en Monique slingerend door de straten van Amsterdam – een prachtig statement maakte voor de Nederlandse fietscultuur, zo schreven Gregory en Audrey geschiedenis voor de Vespa. In de film Roman Holiday (1953) zien we de twee acteurs door Rome rijden. Deze romantische scene staat hoog op de bucketlist van vakantiegangers in Italië! Geen wonder dus dat er verschillende adressen zijn waar je een echte Vespa kunt huren om Rome, Florence of Toscane onveilig te maken.

Geen Vesparade dit jaar

Op 23 april bestaat Vespa dus 75 jaar. Een groot feest met bijvoorbeeld een Vesparade zoals vijf jaar geleden kunnen de Nederlandse clubs helaas niet organiseren. Het merk heeft wel een speciaal jubileummodel op de markt gebracht (zie foto). Een ‘limited edition’ van de Vespa 75th serie. De speciale Primavera en GTS zijn alleen in 2021 te koop. Het model heeft een exclusieve kleurstelling, speciale afwerkingen, een nieuw zadel en een verchroomde bagagedrager. Ook is er een speciaal voor het jubileummodel ontworpen tas.

Kindervespa
Via de Italiaanse Lidl waren in 2020 deze speciale kindervespa’s te koop

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back to top button