Stervelingen en erfgenamen opgelet, internationaal erfrecht aangepast!
De kans dat we ooit overlijden is nog steeds 100% en de grote vraag is dan altijd wie de centjes mag bijschrijven. Menig familie komt gehavend uit de emotionele en soms ook juridische strijd die maar al te vaak met dollartekens in de ogen wordt gevoerd. Het erfrecht maakte het er voor erfgenamen van mensen die naar Italië verhuist waren, of Italianen die in Nederland wonen niet makkelijker op. Maar er is goed nieuws, het erfrecht is vereenvoudigd.
Sinds 17 augustus 2015 kunnen Europese burgers, waar ze ook gaan wonen in Europa (Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk uitgezonderd), het erfrecht van hun nationaliteit meenemen. Vanaf die datum is de Europese erfrechtverordening in werking getreden. Die moet de vererving en afhandeling van grensoverschrijdende nalatenschappen makkelijker maken en versnellen. De nieuwe verordening maakt duidelijker welk erfrecht van welk land van toepassing is op een nalatenschap en dat heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de erfgenamen van Nederlanders die in Italië wonen en voor erfgenamen van Italianen die in Nederland wonen.
Dit zijn de nieuwe regels
Hoofdregel is dat het erfrecht van het land geldt waar je op het moment van overlijden in woont. Maar je mag nu ook kiezen voor het erfrecht van het land dat in je paspoort staat. Waar de roerende of onroerende goederen van de nalatenschap zich bevinden maakt niet uit. Deze regels gelden voor de hele nalatenschap, dus ook voor de (tweede) woning die iemand bijvoorbeeld in Italië heeft.
Vóór 17 augustus 2015 was de regel ook wel zo dat recht van het land gold waar je woont maar dan alleen als dat land ook in je paspoort staat of dat je er ten minste vijf jaar woonde. Er kon een rechtskeuze worden uitgebracht voor ofwel het recht van de nationaliteit ofwel het recht van de ‘gewone’ verblijfplaats. Deze oude rechtskeuzes blijven wel geldig.
De praktijk
Een in Nederland wonende Italiaan heeft vóór 17 augustus 2015 een rechtskeuze uitgebracht voor Nederlands recht. Hij gaat in 2016 met pensioen en keert terug naar Italië. Dan blijft zijn keuze voor Nederlands recht van toepassing.
Nà 17 augustus 2015 is voor deze Italiaan een keuze voor Nederlands recht niet meer mogelijk. Er kan door hem alleen worden gekozen voor het recht van de nationaliteit en die is Italiaans. Zonder rechtskeuze is dus na de verhuizing Italiaans recht van toepassing want dat is het recht van de gewone verblijfplaats. Was hij in Nederland blijven wonen, dan zou zonder rechtskeuze Nederlands recht van toepassing zijn.
Met rechtskeuze voor nationaliteit zal dat voor hem eveneens Italiaans recht zijn. Bij een meervoudige nationaliteit kan overigens gekozen worden voor een van de nationaliteiten op het moment van het uitbrengen van de keuze.
Nederlanders die naar Italië verhuizen
Voor Nederlanders die naar Italië verhuizen geldt als zij geen rechtskeuze maken, Italiaans recht van toepassing is op hun nalatenschap. Maken ze wel een keuze voor het recht van hun nationaliteit, dan zal Nederlands recht van toepassing zijn.
Met de verordening is ook een Europese erfrechtverklaring geïntroduceerd. Hiermee kunnen erfgenamen en executeurs hun rechten en bevoegdheden aantonen in alle lidstaten. In Nederland is de notaris bevoegd om een Europese Erfrechtverklaring af te geven. De verordening is overigens niet van toepassing op erfbelastingen. Ieder land behoudt daarvoor zijn eigen fiscale regels.
Margreet Sjoerts
(update 2020: Margreet Sjoerts is niet meer actief als advocaat)
internationaal erfrecht
Onlangs vroeg mijn broer die in Duitsland woont zich nog af, hoe het zat mijn zijn testament. Hij zal blij zijn met het feit dat het Europees erfrecht vereenvoudigd is. Dit is ook een goede zaak. Dit kan worden gezien als Europa dat handen en voeten krijgt.
Een goed teken dat het erfrecht vereenvoudigd is. Dit is een voorbeeld van Europa in werking. Op veel gebieden lijkt Europa nog vaak een wassen neus. Het is ook voor mij relevant aangezien ik in Duitsland woon. Ik ga mij volledig indekken.
Bedankt voor het delen van de regels over het internationale erfrecht. Zo wist ik niet dat je tegenwoordig ook het erfrecht van het land mag kiezen dat in je paspoort staat. Ik ga mij in ieder geval verder verdiepen in dit onderwerp, zodat ik de juiste keuzes kan maken voor de toekomst.