Of we eens een artikel aan paarden willen wijden, luidde een lezersverzoek. En dat was niet de eerste mail met deze vraag. Ik dacht aan pastissada de caval (gestoofd paardenvlees) met polenta. Nee, schudde de hoofdredacteur. Een proefrit met een Ferrari dan? Ook niet. Nee, het edel dier moest geheiligd worden. Daarom hier 700 woorden paardenkracht, van de schrijver voor de lezer.
Voor de goede orde, de redactie van Il Giornale kent geen principiële carnivoren. Wij zijn namelijk wel degelijk ook paard- en plantaardig. Echter, hoe ‘vriendelijk’ de paardenraces van Siena en paardenkoetsjes van Rome zijn, mag een ieder voor zichzelf beoordelen. Feit is dat de variatie in het Italiaanse landschap een boeiend decor biedt voor de ruiters onder de vakantiegangers. Het aanbod is dan ook enorm, van trektochten en dressuurweken tot paardzwemmen.
Zo neemt Horseholiday.com paard en ruiter graag mee de vulkaan op. Deze trektocht doorkruist de parken Madonie, Nebrodi, Etna en Alcantara en biedt adembenemende vergezichten, zo staat geschreven. Naturescanner.nl doet ons geloven dat op Sicilië geen regels lijken te gelden voor ruiters, terwijl de regio Trentino wordt geprezen als een van de mooiste delen van Italië om paard te rijden, met name vanwege Val di Funes.
En voor wie graag zwemt tijdens een ruitervakantie, wordt richting de meren in Noord-Italië gestuurd: samen met je paard te water. Op de website van Centaur Trails wordt Toscane aanbevolen voor beginners. Je begint met de introductie in de bak en wanneer je een favoriete Haflinger, Appaloosa of Arabier uit de kudde hebt gekozen, ga je de heuvels op en de lanen in. Er wordt western gereden, maar je gaat ook een flink stuk galopperen. Kortom, het internet en je reisbureau zadelen je graag op met allerhande ruiterreisopties.
Wilde paarden
Voor wie liever paarden kijkt, is Sardinië een verhaal apart. Midden op het eiland ligt Giara di Gesturi, een hoogvlakte met prachtige natuur en honderden wilde paarden. Dat zie je nog zelden in Europa. Ze zijn klein van stuk en schuw van karakter, hebben lange manen en staarten, en komen van ver. Het verhaal gaat dat de Feniciërs of Grieken ze hebben meegebracht, maar omdat er geen fossiele vondsten van rijdieren op het eiland bekend zijn, zou de Cavallino della Giara ook wel eens in de Punische tijd geïntroduceerd kunnen zijn.
Il Palio
Siena telt ondertussen af naar de volgende Palio, ook een must voor mensen die graag paarden in actie zien. Vandaag, 16 augustus is het weer zover, net als 2 juli! De Palio delle Contrade van Siena is een begrip, dus wie daar getuige van wil zijn, moet vroeg een tribuneplek op het Piazza del Campo zien te bemachtigen. Dat betekent dan wel enkele uren wachten op een race van enkele minuten.
De Palio is overigens meer dan een paardenrace alleen. Het is een strijd tussen de verschillende wijken van de stad en de winnaar – man én paard – voelt zich minstens een jaar oppermachtig. Toch is er ook kritiek op het festijn. Er gaat immers nog wel eens een paard onderuit op dit gladde plein, met fatale gevolgen. Ondanks de kritiek wordt de traditie nog altijd in ere gehouden. Noteer in de zomeragenda: 2 juli + 16 augustus.
Soortgelijk, maar wat minder bekend, zijn de races van Buti, Asciano, Foligno en Asti. Buti (bij Pisa) heeft eigenlijk zijn eigen Palio, die iedere winter de beschermheilige van de dieren eert, Sant’ Antonio Abate. Enkele kilometers verderop, in Asciano, vindt een alternatieve Palio plaats op de tweede zondag van september. In tegenstelling tot buurgemeente Siena gaan de stadswijken hier met ezels de strijd aan. De Giostra della Quintana in Foligno (Umbrië) zou al sinds 1613 worden gehouden en ook hier strijden wijkbewoners tegen elkaar. Als ridders te paard moeten ze zo snel mogelijk hun lans door een ring steken.
Over de race in Asti die dit jaar op 1 september wordt verreden lees je in onze gedrukte krant in december een mooi verslag. Onze redactie is er namelijk bij.
Paardenbeurs
Veemarkten zijn in Italië nog altijd van deze tijd. Verona speelt daarin een hoofdrol, sinds Bibbiena in 1772 de bouw van de eerste kermis voor paarden en muildieren opzette. Hier werden meer dan honderd jaar rijwedstrijden gehouden, tot de gemeente een professionele slag sloeg. De ‘kermis’ ging op in de grootste paardenmarkt van het land. In 1950 kreeg het bovendien de status van internationale vakbeurs en werd Verona een belangrijke speler in de paardensport. Het evenement, met shows en wedstrijden, wist de edele en oude tradities rond paardensport levend te houden, maar ook een markt op te zetten voor aanverwante goederen. Fieracavalli trekt jaarlijks vele tienduizenden bezoekers voor wie paarden een belangrijke rol spelen in hun leven. 7 – 10 november staat editie 2024 gepland.
Nota bene…
Vooruit, hij mag niet ontbreken op deze pagina: het fiere ros van Ferrari. Wie kent dit icoon niet?! Het was Alfa Romeo-coureur Enzo Ferrari die ooit een steigerend paard zag op het vliegtuig van een bekende Italiaanse oorlogspiloot. Nadat de piloot was overleden vroegen zijn ouders Ferrari of hij dit logo als geluksbrenger op zijn wagens wilde aanbrengen. Daar voegde hij zelf een gele achtergrond uit het wapen van zijn geboortestad Modena aan toe.
En zo flankeerde in 1932 een geel schild met zwart steigerend paard de Alfa Romeo’s (!) uit de renstal van Enzo Ferrari. Toen hij zelf auto’s produceerde, nam hij het steigerpaard mee.
Voor de fijnproever nog even dit: het stoofgerecht Pastissada de caval is nog altijd terug te vinden op menukaarten in Verona. In de garnizoensstad van weleer werden tijdens een belegering ook de eigen paarden opgegeten. De herinnering smaakt zoet, al wordt de stoof niet door iedereen genoten. Tja, hop, hop, paardje op.
