Italiaanse dialecten
Als iemand uit Groningen, Twente of Limburg dialect spreekt valt er voor veel mensen weinig van te begrijpen. In een klein land als dat van ons zijn de verschillen al best groot. Maar wat te denken van Italië dat als eenheidsstaat nog maar 155 jaar bestaat?! De eeuwenlange geïsoleerde ligging van veel streken alsmede de buitenlandse invloeden hebben voor talrijke dialecten en talen gezorgd. Een krantenartikel sprak ooit van wel 6.000!
De trotse streekbewoners noemen hun dialect eigen taal en misschien hebben ze wel gelijk. Sommige talen staan best ver van het Algemeen Beschaafd Italiaans dat naar verluidt het beste in Toscane gesproken wordt. Italianen weten al snel waar je vandaan komt door je accent.
Het meeslepende, ietwat zangerige Napolitaanse dialect is één van de meest herkenbare, dit komt ook door de vele liederen die in het Napolitaans gezongen zijn. Maar ook het Milanees, wat totaal anders is, is zeer herkenbaar. Een grappig detail is, dat als een zuiderling zich in het Noorden vestigt, hij het dialect van aldaar overneemt, terwijl als een noorderling zich in het zuiden vestigt, dit absoluut niet gebeurt! Waarschijnlijk komt dit doordat het dialect uit het noorden geassocieerd wordt met welvaart en een goede economie, terwijl het dialect van het zuiden toch vaak met mensen van het platteland, de zogenaamde ‘boeren’, wordt geassocieerd.
Niet afgeleid van het Standaarditaliaans
De verschillende dialecten die in Italië gesproken worden zijn niet afgeleid van het Standaarditaliaans. Dat is namelijk zelf gebaseerd op het dialect dat in de 14e eeuw gesproken werd in Toscane. In het Toscaanse dialect schreef Dante Alighieri zijn Divina Commedia. Net als de andere dialecten die in Italië gesproken worden, is het Toscaans op zijn beurt weer afgeleid van het Vulgaire Latijn, de gesproken versie van het Latijn die lange tijd naast de officiële geschreven versie bestond.
Voor de komst van de massamedia sprak men vaak alleen het eigen, plaatselijke dialect. Door de grote verschillen was het dan soms erg lastig elkaar te begrijpen. Voorbeelden van dialecten of talen zijn Romanesco (taal van Rome), Lumbaart (Lombardisch), Napulitano (Napolitaans), Cursu (Corsicaans), Siculu (Siciliaans), Liguru (Ligurisch), Sardu (Sardijns), Piemonteis (Piemontees), Veneto (Venetiaans), Mudnes (Modenees), Bulgnais (Bolognees).
Onderstaande kaart (klik om te vergroten) geeft fraai de talloze streektalen weer.
Roemeens meest gesproken vreemde taal in Italië
Italiaans is de moedertaal van ongeveer 90% van de bevolking in Italië. 10%, zo’n 6 miljoen mensen, heeft een andere moedertaal. Meestal zijn dat immigranten. Los van dus de dialecten die op zichzelf soms al een taal zijn, zijn dit de meest gesproken vreemde talen in Italië:
-Roemeens, 1,3 miljoen. In Italië zijn Roemenen de grootste groep immigranten. 1,3 miljoen mensen in Italië spreken Roemeens als moedertaal. Deze taal is nauw verwant aan het Italiaans.
-Arabisch wordt door 750.000 mensen gesproken, met name in het Noorden door immigranten uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten.
-Albanees wordt door 600.000 Italianen gesproken als moedertaal. 500.000 zijn recente Albanese en Kosovaarse immigranten maar 100.000 mensen spreken het al 500 jaar! Die kwamen destijds al op de vlucht voor de Ottomanen en keerden niet meer terug.
-Duits hoor je vooral in Bolzano en Zuid-Tirol. 400.000 mensen spreken het.
-Spaans hoor je veel in Ligurië. Het wordt door 380.000 voornamelijk Zuid-Amerikaanse en Spaanse immigranten gesproken.
-Chinees is voor 330.000 mensen de eerste moedertaal en die wonen vooral in Toscane. Daar namen ze al lang geleden de kledingproductie over.
-Oekraïens is van een helaas recente datum. 200.000 Oekraïners zijn er in Italië en dat neemt toe.
-Frans hoor je nogal eens op de camping maar vooral ook in de regio Valle d’Aosta en de grensgebieden van Piemonte en Liguria. Voor 100.000 mensen in Italië is het de eerste moedertaal.
Sloveens, tot slot. Dat spreken ze voornamelijk gevonden in Friuli Venezia Giulia aan de grens met Slovenië.
