Je Italiaanse schoonmoeder!

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de liefste schoonmoeder in het land? Nee, dit heeft niets met Biancaneve (Sneeuwwitje) te maken, maar alles met de heks. Zo wordt de Italiaanse schoonmoeder immers afgespiegeld. Wil je haar zoon, dan moet je eerst langs zijn moeder en zij is niet voor de poes. Opdringerig, bemoeiziek en vals. Tenminste, dat zeggen ze.

La suocera. De vertaling is al een tongbreker, kun je nagaan wat hare hoogheid zelf allemaal kan breken. Laat dit verhaal daarom vooral een waarschuwing zijn, maar ook een knipoog, want er zijn ook heel veel lieve schoonmoeders in Italië.

Maar wat is het dan dat dit ‘fenomeen’ al vele eeuwen voor beroering zorgt? Talloze verlovingen zijn erop gesneuveld en menig bruidegom die voorbij het Italiaanse altaar kwam, leefde nog lang en ongelukkig. Neem die 52-jarige man uit Lajatico die bewusteloos werd gevonden in de kathedraal van Edinburgh. Geen portefeuille of identiteitsbewijs op zak; wie is hij? Wanneer de hulpeloze in het ziekenhuis bijkomt, weet hij zich niets meer te herinneren. Maar als een Italiaanse familie een maand later melding maakt van een vermissing, vallen de puzzelstukjes op hun plaats. Uiteindelijk geeft de man toe zijn geheugenstoornis in scene te hebben gezet en op de vlucht te zijn voor zijn schoonmoeder. Hij voelde zich bijna bezwijken onder haar druk.

Familieruzie

Ach ja, als je alle grappen en fabels moet geloven, zijn schoonmoeders in de hele wereld een last en die in Italië nog een graadje erger. Het blijkt van alle tijden, ontdekte Ewout Kieckens (RD). Zo schreef Juvenalis, de beroemde dichter uit het Romeinse keizerrijk: “Laat alle hoop op vrede varen zolang je schoonmoeder nog leeft.”

Zelfs het hooggerechtshof van Italië heeft het niet zo op met de rol van de schoonmoeder. Deze rechtbank spreekt zich in laatste instantie uit over belangrijke zaken, zoals maffia en corruptie – en dus ook soms over de schoonmoeder. Zo oordeelde het hof in 2011 dat de huwelijkspartner die het echtelijk huis verlaat niet aansprakelijk is voor de scheiding indien hij of zij handelt uit wanhoop over een opdringerige schoonmoeder.

Kieckens hoorde van een advocate in het familierecht dat 40 procent van de scheidingen wordt veroorzaakt door de opdringerigheid van de schoonmoeder. Het is vooral een strijd tussen schoonmoeder en schoondochter. Het lijdend voorwerp: de zoon en echtgenoot. De klassieke dubbelrol van de Italiaanse man die liever geen partij wil kiezen, maar het stilzwijgend dus tóch doet: mamma! Journalist Kieckens wijdde overigens een boek aan de vrouwen van Italië (‘Leven en liefde op zijn Italiaans’), waarover u meer informatie vindt op zijn eigen website.

Culturele traditie

We kunnen het lijden van de aangetrouwden op nu blootleggen en ons medelijden betuigen, maar er is ook een andere kant. Met de Italiaanse schoonmama halen we de Italiaanse cultuur in huis. Prachtig, toch? Tja, het is nou eenmaal een feit dat de familiebanden in Italië over het algemeen sterker zijn dan die in Nederland.

Nog even plagen: Zo brabbelen Nederlandse baby’s ‘mama’ spontaan als eerste woordje. In Italië zijn baby’s dat verplicht. Ahum. Zonder gekheid, Italianen krijgen al op jonge leeftijd een bepaald plichtsbesef mee. Je familie is belangrijk, van de wieg tot het graf. Zo moet vader worden gehoorzaamd en moeder aanbeden.

Het katholieke geloof speelt daarin een sterke rol en onderschat ook de invloed van de buitenwacht niet, want ook al zijn er problemen, naar buiten toe houden ze graag de schijn op.

Familiaire plicht

Problemen of niet, families blijven graag bij elkaar in de buurt, al wordt dat de laatste decennia door economische redenen steeds lastiger. Steeds meer jongeren zoeken werk in de stad of zelfs in den vreemde. Maar ook dat ontslaat de jongste generatie niet van de familiaire plicht. Sterker nog, kinderen en kleinkinderen komen maar wat graag naar het ouderlijk huis, waar (groot) moeder voor het eten of de (klein)kinderen zorgt. En straks, als ze oud en versleten zijn, zullen zij op hun beurt verzorgd worden door hun kinderen, toch?

Dat maakt dat la mamma vanzelfsprekend wat in de melk te brokkelen heeft. Of denkt te hebben, want daar gaat het vaak mis. Het zijn dan ook niet de Italianen, maar de vreemdelingen die zich over dit sociaalmaatschappelijke cultuurverschijnsel roeren. Zij mopperen in hun beste Italiaans: ‘I parenti sono come le scarpe, più stretti sono, più fanno male’. Vrij vertaald: familieleden zijn als schoenen, hoe strakker ze zitten, hoe meer pijn ze doen.

10 tips voor de schoonmoeder

Uit Italiaans onderzoek is overigens gebleken dat een huwelijk meer kans van slagen heeft als de schoonmoeder ver weg woont. Elke kilometer telt! Is verhuizen geen optie, dan is het een kwestie van slikken en de volgende tips ter harte nemen.

• Ga nooit de strijd aan met je schoonmoeder! Tel tot tien, laat haar winnen of zwijg.
• Betrek haar bij alles en aanvaard dankbaar haar hulp.
• Laat zien dat jullie aan haar gedacht hebben, dus kies een cadeautje uit wat ze erg kan waarderen en zorg dat haar lievelingsdrankje in huis is.
• Krijg je van haar een cadeau, zoek er dan niets achter.
• Een te grote trui betekent niet dat ze je te dik vindt en een stuk zeep is geen geheime mededeling dat je stinkt.
• Informeer je schoonmoeder zo veel mogelijk, dus vertel haar over de dingen die jullie hebben meegemaakt, bij voorkeur met een paar foto’s voor haar.
• Toon interesse in haar leven, geef haar complimenten en eet altijd je bord leeg.
• En ter relativering nog even dit: jouw man houdt van zijn moeder, niet van een andere vrouw. Een geruststellende gedachte…

Je Italiaanse schoonmoeder!

Je Italiaanse schoonmoeder!

Je Italiaanse schoonmoeder!