Iseomeer. Dit zijn de bezienswaardigheden
De kermis van Garda, de jetset van Como of de grandeur van Maggiore. Groot meer nummer vier, dat van Iseo, heeft het allemaal niet. Dat bleef lang zichzelf. Toch haakt het kleine broertje graag aan bij de vaart der volkeren. De grote drie? Maak er maar vier van wat onze gastheren betreft. Tijd om nu af te dalen naar de oevers van het Lago d’Iseo, voordat dat rest van de wereld het doet. Wij gingen je alvast voor. Iseomeer. Dit zijn de bezienswaardigheden.
Om eerlijk te zijn, Venetiaanse toestanden hoef je hier de komende jaren niet te verwachten. Duurzame groei is het doel op basis van een lokale economie met beheersbaar toerisme. De verlokkingen van de massa brengen geen voorspoed op de lange termijn. Waar de andere meren al eeuwen of meer hun gasten ontvangen, kwamen bezoekers hier pas sinds de jaren 60 van de vorige eeuw een kijkje nemen. Het ligt dan ook niet aan een grote Noord- Zuidroute zoals de andere drie.
Christo
Nadat kunstenaar Christo vijf jaar geleden in de voetsporen van Christus trad, ging er een hekje van de dam. Het kleine aantal bedden rond het meer verdubbelde, het aantal bezoekers, een kwart uit Nederland, kabbelde er achteraan. De Italianen zelf wisten het meer ook opeens te vinden. De vorig jaar overleden inpak-Bulgaar, toverde van 200.000 drijvende plastic kubussen, grote gele looppaden op het meer, waarmee iedereen een wandeling over het water kon maken naar de eilanden in het midden. Het unieke project ging de hele wereld over en de inwoners zijn er nog steeds trots op, ondanks de chaos en drukte die 16 dagen in juni 2016. De ruim 1 miljoen bezoekers waren een bijzonder cadeau want Christo betaalde alles zelf. Van 18 september tot 3 oktober haalt hij trouwens postuum z’n laatste kunstje uit. Dan wordt de Arc de Triomphe in Parijs ingepakt.
Verborgen pareltjes
Aangenaam en ontspannen, dat is ons eerste gevoel. Ook hier zorgen de bergen voor een zacht mediterraan klimaat in het noorden van Italië. Het karakteristieke Italiaanse lawaai waar we soms ook van houden blijft achterwege. Het moment van ons bezoek begin juni 2021 is echter wel uniek. Net na een barre coronawinter die hier in het gebied tussen Bergamo en Brescia zo bitterkoud was. Maatregelen worden in rap tempo afgeschaald. Alleen de mondkapjes buiten zijn nog een hinderlijke herinnering. De hoofdplaats Iseo is de naamgever van het meer. Het water komt uit de rivier de Oglio die er bij het plaatsje Lovere instroomt en via Sarnico aan de zuidkant zijn weg vervolgt naar de Povlakte. Het is ongeveer 60 vierkante kilometer groot, 27 kilometer lang en het diepste punt ligt 250 meter onder de waterspiegel.
Authentiek
Minder fraai dan de buurmeren is Lago d’Iseo zeker niet, authentieker wel. Verwacht geen grote zandstranden maar nette groenstrookjes om te zonnen en daarna vanaf de kade een beschaafde dip in het heldere en relatief warme water te nemen. Dat is in de zomer ruim boven de 20 graden, warmer dan elders in Italië.
Verliefde oude en jonge stelletjes vermaken zich prima. Gezinnen met kleine kinderen doen dat vooral op de bij Nederlanders erg populaire campings in het zuiden bij de hoofdplaats Iseo. Landgenoten zagen al snel dat je de voetjes van de caravan hier twee meter van de oever uitdraait, met twee weken adembenemend uitzicht als hoofdprijs.
Het grote vertier ontbreekt net als de statige villa’s van de andere meren. Maar de verborgen pareltjes voelen als een exclusieve beloning. Net als veel huizen worden ze inmiddels zorgvuldig gerestaureerd of gemoderniseerd om aan de groeiende vraag naar slaapplaatsen te voldoen. Grote hotels zijn hier namelijk nooit gebouwd.
Iseomeer. Dit zijn de bezienswaardigheden
Charmante plaatsjes zoals Sulzano moet je zeker zien. Bezoek ook het drieduizend zielen tellende Pisogne met het lieve kerkje Santa Maria della Neve. Hier schilderde de lokaal belangrijke kunstenaar Romanino in zijn eigen beeldtaal fraaie fresco’s van Jezus’ kruisweg. Je proeft met een goed oog de subtiele spanning van de klassiek katholieke leer en de opkomende reformatie in de 16e eeuw. Kerkgangers destijds waren verward.
Loop de grootste basiliek van het meer in het levendige Lovere aan de noordkant eens binnen. Vraag vriendelijk of de paneeldeuren van het orgel even open mogen om het schitterende werk van Alessandro Bonvicino (‘Il Moretto’) uit Brescia te bewonderen. Hij schilderde Faustinus en Jovita, de patroonheiligen van Brescia.
Wonderschone panorama’s
Rij daarna vooral van Lovere naar Riva di Solto en geniet van wonderschone panorama’s met de Bahia del Bogn (l’orrido del Bogn di Zorzino) als idyllisch hoogtepunt. Werp aan de zuidkant bij Sarnico een blik op de werf en het hoofdkantoor van de befaamde mahoniehouten Riva boten en maak een stop in Iseo. Dat is de centrale plaats en naamgever met gezellige reuring, een oude kerk en een mooie toren. Monte Isola moet ook zeker op het programma, zie het volgende kader in dit artikel.
Het Iseomeer verrast je als je het niet verwacht. Zo raak je na een paar dagen vanzelf verliefd op dit lang vergeten meer.
Autovrij Monte Isola
Over dit enorme eiland midden in het meer (foto) zouden we graag een hele site volschrijven. Net als het hierboven genoemde Lovere, staat het op de lijst met mooiste dorpjes van Italië (i borghi più belli d’Italia). Deze gekke schepping van de natuur intrigeert ons. Het is een massief groen blok dat over het meer waakt. Het (vanaf het water) 600 meter hoge Monte Isola is het eiland in een meer met de meeste bewoners in Europa, nu 1.800. Het is een eigen gemeente met alles wat erbij hoort en al eeuwenlang bewoond. De twaalf vierkante kilometer tellen vier schattige dorpjes waar je kan overnachten. De boot vaart de hele dag op en af en kan door feestvierders of hoogzwangeren ook midden in de nacht worden besteld.
Het eiland is autovrij. Alleen de pastoor, de burgemeester en de dokter hebben er eentje voor de deur. Ons lijf ontspant extra bij het ontbreken van bewegend of stilstaand blik, dat de Italiaanse dorpen en steden er niet altijd eleganter op maakt. Elektrische fietsen of brommers met stoere dikke banden zoeven wél langzaam omhoog. Op de top is namelijk een charmant kerkje, de Madonna della Ceriola uit de 13e eeuw. De pittige wandeling naar boven is een must voor sportievelingen. Onderweg vertelt onze gastheer nog over een paar bijzondere fabriekjes van sportnetten op het eiland. Die hingen zelfs in de doelen tijdens het WK Voetbal en op de tennisbanen van de Olympische Spelen! De site van de fabriek.
Eten, drinken en slapen
Natuurlijk prik je ook in dit deel van Italië een overheerlijke vork. Alle restaurants konden we niet testen maar onze gastheren lieten ons genieten bij restaurant Panoramico met de Michelinstickers op de deur. Het waanzinnige uitzicht zijn je spaarcenten alleen al waard. Hotelkamers zijn er ook als het wijnarrangement op een zwoele zomerdag even te veel wordt.
Proef ook de lokale vis, bijvoorbeeld in de tuin van Trattoria del Sole op Monte Isola. De Agone lijkt op een sardientje en wordt met polenta gegeten. Zeelt (Tinca) uit de oven is een andere klassieker. In juli vieren ze in Culsane d’Iseo ieder jaar een mooi feest ter ere van het visje.
Iedereen die meegaat met de moderne tijd (zoals je redacteur!), drinkt aperitivi met hippe hapjes bij Darsena21, vlakbij Sulzano.
Vergeet natuurlijk niet de lokale wijn en dan vooral de chique Franciacorta. Deze mousserende wijn is afgekeken van de champagne. Lees ons artikel.
Onze redactie was te gast in het stijlvolle boutique hotel RivaLago in Sulzano en genoot van de mooie tuin, het uitzicht en de zwembaden van mens en natuur.
Najaarstips Iseomeer
Liefhebbers van shoppen halen hun hart op bij het Franciacorta Outlet Village, eigendom van het Nederlandse bedrijf Multi. 190 winkels waaronder die van veel topmerken bieden het hele jaar koopjes. Als de dames in de pashokjes staan sluipen veel mannen naar de Mille Miglia winkel. Hier pronken een aantal onbetaalbare klassieke racewagens. Met de fraaie kleding en accessoires uit de winkel maak je een goede beurt bij de start van de volgende race in 2023. De Mille Miglia start dan zoals altijd in het nabijgelegen Brescia, waarschijnlijk half mei.
In de weekenden in september tot begin oktober worden in het plaatsje Lovere ‘s avonds kunstwerken op de muren geprojecteerd in het kader van Lovere, il Borgo della luce. Vanuit hetzelfde Lovere start 8 en 9 oktober 2022 de Rally del Sebino.
Antiekmarkt en haptrein
Iedere eerste en derde zondag van de maand is er dit najaar een antiekmarkt in Iseo langs de oevers van het meer. Vergeet ook niet een boottochtje te maken met de veerboten die alle stadjes aan het meer verbinden. Zelf een snelle motorboot huren kost zo’n 100 euro voor een halve dag.
In het voor- en najaar rijdt de historische stoomtrein Sebino Express van Milaan naar het station in Sarnico direct aan het meer. 10 oktober kan je voor het laatst mee. Kaartjes zijn te koop via de website van Trenitalia (koop dan een kaartje Milaan Centraal naar Paratico Sarnico)
Met de rode Treno dei Sapori maak je iedere zondag vanuit Iseo een smakelijke treinrit met uitzicht op het meer. Onderweg kan je uitstappen voor de bezienswaardigheden. Een kaartje kost €65 en daar zit het eten en drinken bij in. Er zijn verschillende arrangementen. Deze trein rijdt tot eind november. Meer info.
Voor de fanatieke wandelaars is de Via Valeriana een bijzondere route. Het eerste deel van het in totaal 140 kilometer lange traject loopt vanuit Iseo langs het meer. Negen etappes later kom je uit in het skigebied van de Passo del Tonale.
En daarover gesproken. Deze winter kan je skiën in Montecampione op een half uurtje rijden van de noordkant van het meer. Het gebied gaat tot 2.000 meter en er liggen 30 kilometers aan piste op je te wachten.
De plaats Iseo heeft vaak prachtige openbare buitententoonstellingen van hedendaagse kunst. Zie artikel.
De reis naar het Iseomeer
Het meer ligt tussen het Comomeer en het Gardameer in. Vlakbij Bergamo en Bescia. Iseo ligt op 1.100 kilometer van Utrecht en is eenvoudig bereikbaar via de snelweg A4 vanuit Milaan. Het vliegveld van Bergamo ligt op een half uur rijden van de hoofdplaats Iseo. De vliegvelden van Milaan op ruim een uur. Vanuit Milaan Centraal station is het ongeveer twee uur met de trein naar Iseo. De plaatsjes aan de oostkant van het meer zijn allemaal met de trein bereikbaar.
Meer info op visitlakeiseo.info en bresciatourism.it (ook Nederlandstalig).
