Geloof en kerk in ItaliëItalië en maatschappijNieuwsUmbrië

Een pelgrimstocht naar Assisi

Je weet waarschijnlijk dat de nieuwe paus Franciscus heet. Zijn zelfgekozen naam is een verwijzing naar Franciscus van Assisi die leefde van 1181 – 1226. Hij nam deze naam aan omdat Sint Fransiscus zich het lot van de armen aantrok. Michael Magielse maakte een pelgrimstocht naar Assisi en schreef het volgende verhaal over zijn ervaring.

Paus Franciscus brengt op 4 oktober, de feestdag van de Heilige Franciscus, een bezoek aan Assisi. De stad in Umbrië is voor veel katholieken misschien nog wel belangrijker dan Rome. 

‘Wat wilt ge dat ik doe?’

Ik had niet eerder een bedevaart gemaakt. In de zomer was ik al wel mee geweest naar de Wereldjongerendagen in Madrid, maar deze reis zou anders worden. Een meer spirituele reis of beter gezegd: een spirituele zoektocht. Een zoektocht naar de roots van een spiritualiteit die zo’n duizend jaren geleden haar oorsprong vond in de heuvels van Umbrië.

Wie Assisi zegt denkt misschien op de eerste plaats aan de aardbeving van een aantal jaren geleden die de stad trof. Of aan het prachtige landschap van Umbrië, iets ruiger dan de glooiende gecultiveerde heuvels van buurregio Toscane. Umbrië staat net als Toscane bekend om de wijn- en olijfgaarden die het landschap domineren en de steden Orvieto en Perugia en uiteraard Assisi.

Indrukwekkend; Een pelgrimstocht naar Assisi

Tienduizenden toeristen bezoeken jaarlijks deze streek, voornamelijk om ‘cultuur te snuiven’. Maar elk jaar komen ook duizenden mensen naar Assisi om een andere reden. Ze zijn op zoek naar de man die zo’n duizend jaar geleden zijn rijke leven verruilde voor een leven in dienst van Jezus en diens kerk. Een man die in korte tijd vele volgelingen kreeg, mensen die hem tot op de dag vandaag volgen omdat ze geraakt zijn door zijn geloof en spiritualiteit.

Ik ben niet de enige die de reis naar Assisi gaat maken. Met mij reizen ruim 200 andere pelgrims mee. Gelovigen, veelal katholieken, uit het bisdom van Breda. Met vier bussen rijden we via Duitsland en Oostenrijk richting Italië. We maken tussenstops in Speyer (Duitsland) en Kufstein (Oostenrijk), om te eten, te slapen en ook te vieren. Juist dat dagelijks samen de mis vieren zorgt voor een bijzondere dynamiek in de groep. Het onderstreept dat je samen een gemeenschap vormt en dat het niet zomaar een reis is.

Herstel mijn kerk

Na twee dagen in de bus arriveren we in Assisi. We worden ondergebracht in een oud-franciscaner klooster dat omgebouwd is tot hotel. Vanuit het hotelraam zie ik de heuvel met daarop het mooi verlichte oude centrum van Assisi, met als blikvanger de toren van de basilica San Francesco. De volgende dag zullen we deze kerk gaan bezoeken. De kerk bestaat eigenlijk uit drie kerken, in de tombe, de onderste kerk bevindt zich het graf van Franciscus. Het is er stil en half donker. Alleen de vele kaarsen verlichten de ruimte. Mensen lopen langs het graf, staan stil, kijken, bidden, zijn in gedachten. Sommigen grijpt deze plek zichtbaar aan. Ook mijzelf doet het veel, merk ik. Op deze grafkerk zijn nog twee andere kerken gebouwd.

Een pelgrimstocht naar Assisi
Legende van Sint Franciscus, deel 22: Verificatie van de Stigmata, serie fresco’s van Giotto di Bondone (1300) in de bovenkerk van de Sint-Franciscusbasiliek in Assisi

De bovenkerk is door de fresco’s van Giotto misschien in schoonheid wel de indrukwekkendste. Een bijzondere gedachte is dat we aan het eind van de dag hier samen als pelgrims de mis mogen vieren.

Een belangrijke plek in het leven van Franciscus is de kerk van San Damiano, net buiten het stadje. Het verhaal gaat dat hij hier op een dag zat te bidden voor een groot kruis in de kerk en dat hij vroeg: “Wat wilt ge dat ik doe?” Jezus zou hem in een visioen hebben geantwoord: “Herstel mijn kerk”. Franciscus vat dat nogal letterlijk op en gaat aan de slag om het kerkje op te knappen. Later stichten de franciscaner broeders hier een klooster en tot op de dag van vandaag worden op deze plek jonge broeders opgeleid die Franciscus willen volgen.

Basilica di Santa Maria degli Angeli

Franciscus van Assisi
Franciscus van Assisi

Een dag later bezoeken we een kerk in het dal van Assisi, de Basilica di Santa Maria degli Angeli. Alles wordt hier in gereedheid gebracht voor een bezoek van de paus en andere religieuze leiders die hier een paar dagen later naar toe zullen komen voor een wereldvredesconferentie. Franciscus was een vredelievend mens. Zijn spreuk ‘pax et bonum’ (vrede en alle goeds) kom je overal in Assisi tegen. Het is niet toevallig dat de bijeenkomst voor de wereldvrede juist op deze plek wordt gehouden.

Kerststal

We bezoeken ook de kluizenarijen in het Rieti-dal ten zuiden van Assisi. De kluizen spelen in het leven van Franciscus een belangrijke rol. Vaak werden hij en zijn volgelingen in Assisi uitgejouwd. Doordat ze al hun bezittingen aan de armen hadden geschonken liepen ze er arm en eenvoudig bij. Ze werden uitgescholden voor bosjesmannen. Ze trokken daarom weg naar de kluizen in het Rieti-dal. Daar liggen de kluizen van Poggio Bustone, La Foresta, Fonte Colomba en Greccio.

We bezoeken Greccio. In 1223 zou Franciscus hier met zijn eerste medebroeders voor het eerst Kerstmis hebben gevierd. Hij deed dat op kerstavond in een levende kerststal die hij had laten bouwen. Hier hebben wij dus onze kerststal aan te danken. Ik ben diep onder de indruk van de eenvoud waarin Franciscus en zijn medebroeders moeten hebben geleefd. Zeker als ik de eenvoudige eetzaal zie en de armoedige cel waar Franciscus zou hebben geslapen.

Hopeloze zaken

Basilica di sant’Antonio in Padua

De volgende dag verlaten we Assisi om naar het noorden te reizen, naar Padua (Padova). Daar ligt de heilige Antonius van Padua begraven, een volgeling en tijdgenoot van Franciscus. Via Foligno en Laverna komen we in Padua aan. Ons hotel is pal tegenover de basiliek van San Antonio. Een groot bakstenen gebouw met vele koepeltjes en een mooi klooster eraan vast. Antonius is een van de beroemdste heiligen in de katholieke kerk en hij is voor velen een grote steun. Hij wordt wel de heilige voor hopeloze zaken genoemd. Mensen die het moeilijk hebben, roepen hem aan. Of als je iets kwijt bent. Ook ik zeg wel eens het bekende rijmpje: “Antonius beste vriend, maak dat ik mijn sleutels vind”, wanneer ik me bijvoorbeeld rot zoek naar mijn autosleutels.

De vraag ‘Wat wilt ge dat ik doe’ en de zoektocht – niet naar sleutels, maar meer naar de zin van dingen in het leven – komen steeds terug op de reis. Veel mensen maken deze reis omdat ze iets zoeken, ook ik. Wat wordt er van mij gevraagd?

Roeping

Ik ontmoet twee mensen voor wie deze vraag ook wezenlijk is. Desiree werkt in de verpleging en is met haar bejaarde ouders mee om hen te ondersteunen. Haar roeping in het leven is duidelijk zorg voor de ander. En Jan werkte in het bedrijfsleven, maar verruilde dat na een studie theologie voor een baan als godsdienstleraar op een middelbare school. Nu is hij met pensioen en stelt hij de bekende vraag voor de derde keer: ‘Wat wilt ge dat ik doe?’. Hun verhalen raken mij en inspireren me tegelijkertijd. Ook mij houdt deze ‘levensvraag’ bezig. Geen eenvoudige vraag. Ook ik voel dat ik een andere weg op wordt getrokken, weg uit mijn vertrouwde omgeving. Een radicale weg, net zoals Franciscus, die zijn leven als zoon van een rijke koopman over een totaal andere boeg gooide. Een weg die in dienst staat van het navolgen van Jezus.

Een pelgrimstocht naar Assisi

Lees ook

Een pelgrimstocht naar Assisi

Een pelgrimstocht naar Assisi

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back to top button