In de Italiaanse regio Umbrië ligt de stad Assisi en dat is niet zomaar een stad. Het is al eeuwen een bekend bedevaartsoord. Dat dankt het vooral aan de heilige Franciscus die hier leefde in de 13e eeuw. De prachtige kerk die naar hem is vernoemd moet dus zeker op je lijstje, maar er is veel meer. Niet voor niets is Assisi erkend als UNESCO Werelderfgoed. Dit is de top 10 hoogtepunten van Assisi.
Tijdens het schrijven van dit verhaal ontdekten we trouwens dat de formele Nederlandse naam van de stad Assisië zou zijn. Maar net als we eigenlijk al lang geen Apulië meer zeggen als we het over Puglia hebben, houden we het ook nu bij de Italiaanse naam.
Assisi telt zo’n 25.000 inwoners en is gebouwd op een heuvel. Het is dus geen Vinex-locatie. De Romeinen zaten er al 1000 jaar en daarvoor was het gebied ook al bewoond. In 238 werd het een Christelijke stad toen bisschop Rufino kwam. Later kwam in 545 een volk dat niet zoveel met Christus ophad en die verwoestten de stad. Vanaf ongeveer 1.300 ging de Paus zich ermee bemoeien en daardoor groeide de stad flink. Tijdens de Renaissance en daarna was het redelijk vreedzaam en dat deed de stad goed. In de Tweede Wereldoorlog vonden veel Joden er een onderduikadres.
1. Basiliek van San Francesco d’Assisi
Natuurlijk, op nummer één van de top 10 hoogtepunten van Assisi staat de Basiliek van de heilige Franciscus, naar wie ook de huidige paus is vernoemd. Hier komen de meeste mensen voor. De stad is voor veel katholieken misschien nog wel belangrijker dan Rome. Er is zoals wel vaker in Italië een beneden- en een bovenkerk (Italiaans: Basilica inferiore en Basilica superiore ). De onderste is voor de pelgrims, de bovenste voor de geestelijken. Direct na de heiligverklaring van Sint Franciscus in 1228, begonnen ze met de bouw. In 1253 was het klaar.
In de benedenkerk zijn fresco’s van de befaamde kunstenaars Cimabue en Giotto te zien. Erboven ligt dus, niet geheel verrassend, de bovenkerk met fresco’s geschilderd als een soort stripverhaal uit het leven van Sint Franciscus. Mensen konden vroeger niet lezen en op deze manier maakte de kerk de boodschap duidelijk. Bezoek ook zeker de crypte waar Franciscus ligt. Je mag de stenen omhulling aanraken. Het graf werd pas na 600 jaar in 1818 ontdekt! Pelgrims leggen nog steeds duizenden kilometers te voet af om het te zien. De bovenkerk is volgens velen de mooiste ter wereld.
Aan de kerk zit het Franciscanerklooster vast, het Sacro Convento. Vanuit de leuke bar San Franscesco heb je een mooi uitzicht op het plein en de basiliek.
De basiliek werd zwaar beschadigd door een grote aardbeving op 26 september 1997. Een deel stortte in, vier mensen lieten het leven in de kerk.
2. Piazza del Commune
Je hoeft er niet echt naar te zoeken want als je vanaf de parkings de hoofdstraat volgt richting de basiliek, kom je vanzelf op het centrale plein van de stad uit, het Piazza del Commune. Hier ben je niet de enige. Ja, Assisi is toeristisch. De hele wereld komt hier kijken. Genoeg te beleven dus. Winkeltjes, snuisterijen, terrasjes en gezellige barretjes voor een ijsje. Hier kom je niet weg zonder souvenir.
Het plein ligt ook meteen bij een paar andere hoogtepunten van Assisi zoals de Tempel van Minerva, de restanten van het Forum Romanum en het Palazzo del Capitano del Popolo (uit de 13e eeuw). In die tijd vond men torens wel stoer en met de vele oorlogen waren ze ook praktisch. Zo ligt aan het plein de Torre del Popolo uit 1305 en daar mag je op. Het Palazzo dei Priori komt ook uit die tijd.
3. Tempel van Minerva
De Tempel van Minerva is het best bewaarde gebouw in Assisi. Het dateert uit de 1e eeuw voor Christus. De tempel werd ter ere van de Romeinse godin Minerva gebouwd en was in die tijd het middelpunt van de stad. Het lag aan het Forum Romanum waar bijvoorbeeld alle handel van de stad samenkwam en het bestuur zetelde. De gevel staat er nog maar in de zestiende eeuw vonden ze het tijd voor een kerk. De kerk van San Nicolo werd op de fundamenten van de ‘heidense’ tempel gebouwd. Ondergronds kan je nog de resten van het Forum zien en de tempel.
4. Forum Romanum
Het Forum Romanum noemden we dus al even. In de 18e eeuw ontdekte men dat er onder het centrale plein van de stad een Romeins plein lag. Dat hebben ze nu in het Archeologisch Museum zichtbaar gemaakt. Maar daarvoor moet je dus wel ondergronds. Volg de bordjes Assisi Underground in de kerk van San Nicolo. Een lange tunnel leidt naar de restanten van het oude forum. Met glazen loopbruggen is er een route gemaakt zodat het monument niet beschadigd raakt. Er zijn onder andere fonteinen te zien, een put en het podium van het tribunaal waar toespraken werden gehouden en recht werd gesproken. Een fascinerende attractie die al met al ook nog eens heerlijke verkoeling biedt! In de zomer kan het bloedheet zijn in Assisi.
5. Basilica di Santa Chiara
Franciscus is niet de enige heilige waar Assisi beroemd om is. Clara is er ook nog (1193/1194-1253), de metgezel van Franciscus. Ook voor haar is een basiliek gebouwd, de Basilica di Santa Chiara. Daar begon men ook vrijwel direct na haar dood aan. Hij werd gebouwd in de gotische stijl over een bestaande kerk. De bogen aan de zijkant werden in de 14e eeuw toegevoegd. Roze en ivoorkleurig marmer is het basismateriaal. Clara stichtte de Orde van de Clarissen. In Nederland zijn verschillende Clarissenkloosters.
6. Kathedraal van Assisi
De Duomo van Assisi is ook een bezoek waard. Franciscus en Clara werden er gedoopt. Het doopvont staat er nog. De kerk is verschillende keren herbouwd, al vanaf 11e eeuw. De gevel en de roosvensters zijn in Umbrisch-Romaanse stijl. Het interieur komt uit de renaissance. Voor een mooi uitzicht adviseren we de beklimming van de klokkentoren.
7. Rocca Maggiore
Ter afwisseling even geen kerk maar een fort. Uit de 12e-eeuw komt het Rocca Maggiore. In die tijd kwam de aartsbisschop van Mainz langs om Assisi te plunderen namens keizer Frederik Barbarossa. Eind 12e eeuw verwoestte een volksopstand het fort. Tot het midden van de 14e eeuw bleef het een ruïne totdat kardinaal Gil Albornoz besloot het te herbouwen bovenop de oude vestingwerken. Tot in de 16e eeuw werden er nieuwe delen bijgebouwd. Het is voor vele doeleinden gebruikt zoals voor wonen, als gevangenis of opslag.
Om er te komen moet je even een pittige heuvel op. Maar het is een prettig verzetje uit de soms drukke stad. Dwaal daarna even lekker rond in het kasteel met zijn gangen en beklim het torentje. In die toren is ook middeleeuwse kleding, muziekinstrumenten, wapens en harnassen te zien. Buiten heb je een majestueus uitzicht op alle kerken van Assisi en de vallei.
8. Santa Maria degli Angeli
Voor de Kerk van de Engelen moet je ook even middeleeuwste de stad uit, maar het is de moeite waard. Hier vind je namelijk de Porziuncola. Dat is een klein en in die tijd vervallen kapelletje uit de 4e eeuw. Hier had Franciscus zijn visioen waar Christus hem vroeg zijn ‘vervallen huis’ weer op te bouwen. Daarmee werd eigenlijk verwezen naar het de kerk en de monniken, die meer bezig waren met zelfverrijking dan het geloof. Maar Franciscus nam het letterlijk en knapte het gebedshuisje eigenhandig op. Hier vandaan stichtte hij zijn kloosterorde. Vlakbij de kapel overleed Franciscus in 1226. Hij werd 44 jaar oud.
De grote barokke kerk werd er in de 16e en 17e eeuw speciaal omheen gebouwd ter bescherming van de kapel. Met het vermoedelijke geboortehuis van Franciscus haalde men eenzelfde truc uit. Daar werd de Chiesa Nuova omheen gebouwd.
De Santa Maria degli Angeli ligt praktisch naast het station van Assisi en op de weg van en naar de snelweg. Die kan je dan mooi op de heen- of terugreis nog even meepakken.
9. Palazzo Vallemani
Kerken te over dus in Assisi en daarom voor de minder gelovigen een wat aardser gebouw. Het Palazzo Vallemani is een prachtig barok pand uit 17e eeuw, rijkelijk beschilderd met bijzondere fresco’s. Hier is ook het Pinacoteca Communale gevestigd, een museum voor religieuze kunst. De vroegere bewoners waren de adellijke familie Giacobetti en daarna die van Vallemani, waarnaar het volgens velen mooiste paleis van Assisi is vernoemd. Het ligt op een paar minuten lopen van het Piazza del Comune aan de Via San Francesco.
10. Santo Stefano
Tot slot toch maar weer een kerk. De Santo Stefano is een van de oudste kerken van Assisi. Het hele kleine kerkje gaat terug naar de 12e eeuw. Men zegt dat de kerkklokken maar bleven luiden na de dood van Franciscus. Sinds de bouw is er niet veel veranderd, behalve wat Fresco’s uit de 16e eeuw. Het is een sober kerkje maar je mag er wel gratis naar binnen.
Nog niet alles
Tot zover even de top 10 hoogtepunten van Assisi maar er zijn er zeker nog meer, vooral kerken. Krijg je daar geen genoeg van dan noemen we nog de Santa Maria Maggiore en het klooster Eremo delle Carceri, waar St. Franciscus zich terugtrok en de dierenvriend predikte tot vogels. De kerk van San Damiano is weer nauw verbonden met Clara en Franciscus zou hier bekeerd zijn. Net als in Rome heeft ook Assisi een Sint-Pieter. Het is een klooster gebouwd door de benedictijnen in de 10e eeuw en herbouwd in de 13e eeuw.
De abdij van Sint-Benedictus werd al in de 10e eeuw gebouwd op de Monte Subasio.
Tot slot weer een monument uit de Romeinse tijd, het amfitheater! Gebouwd in het begin van de 1e eeuw na Christus. Het is niet meer in takt maar de halve cirkel herken je meteen aan de middeleeuwse huizen eromheen. Het zit een beetje verstopt. Binnen is een tuin.
