De paardrijwedstrijd Sa Sartiglia in Oristano, Sardinië
Door: Eva Cortie
Het Italiaanse eiland Sardinië kent veel traditionele feesten en evenementen. Eén van de grootste evenementen is het bijna 500 jaar oude ‘Sa Sartiglia’ in Oristano, in het Westen van Sardinië. Deze paardrijwedstrijd, waar meer dan 100 ruiters aan deelnemen, wordt op de laatste zondag en laatste dinsdag van het carnaval gehouden.
Op een koude, maar zonnige zondagochtend in maart, is het eindelijk zo ver. We hadden al veel gehoord over Sa Sartiglia, de beelden gezien op televisie en internet, maar eindelijk waren we in de gelegenheid om het spektakel zelf mee te maken.
Gezellige drukte
Hoewel de wedstrijden pas in de middag beginnen, is het ’s ochtends al gezellig druk in de stad. De straten staan vol stalletjes met allerhande koopwaar, van mooi houtsnijwerk, traditionele launeddas fluiten, handgemaakte zadels, tot belletjes in soorten en maten voor de vele schapen die Sardinië telt. Van de bekende noga (torrono di Tonara), tot Vernaccia wijn en natuurlijk allerlei snoepgoed. We lopen wat rond, proeven hier wat, krijgen daar een drankje aangeboden, tot er een stoet aankomt, een heraut begeleid door tamboers, die een verklaring voorleest over de Sartiglia. Niet lang daarna komt Eleonora (de beschermvrouwe) met haar gevolg, gekleed in de meest prachtige kostuums.
Ringsteekwedstrijd
Inmiddels is het tijd geworden om onze plaatsen op de tribune langs het parcours van de ringsteekwedstrijd op te zoeken. We hebben geweldige plaatsen, vlak achter de ‘ster’ (dit is de ring die gestoken moet worden). De aanvoerder van de ruiters is Su Componidori. Hij is volgens ritueel gebruik aangekleed door een groep jonge vrouwen, in een bijzonder, bijna vrouwelijk kostuum. Bijzonder hieraan is de sluier, de hoge hoed en het masker dat hij draagt. Volgens de traditie mag Su Componidori de hele dag de grond niet raken, dus wordt hij op zijn paard getild om naar het wedstrijdveld te rijden.
Bijzondere kostuums en maskers
Voorgegaan door tamboers en bazuinblazers en een lange stoet van folklore groepen uit heel Sardinië, die allemaal gehuld zijn in de kleurrijke klederdracht van hun dorp of regio, presenteren de ruiters zich aan het publiek. Alle ruiters vormen trio’s, die gehuld zijn in gelijke kostuums en ook de paarden zijn prachtig versierd met kleurige rozetten. Heel bijzonder is, dat alle ruiters een masker dragen. Dit heeft voor de toeschouwers een zeer vervreemdend effect, je ziet geen gelaatsuitdrukking en dus geen emoties van de ruiter.
[divider][divider]
De wedstrijd begint
Su Componidori opent de wedstrijd door met één van zijn secondanten 3 maal de degens te kruizen, hierna kan het ringsteken van start gaan. Wanneer een ruiter van start gaat, worden langs het parcours bazuin signalen gegeven, zodat iedereen weet dat er een ruiter aankomt. En hoewel we het ringsteken al vele malen op tv hebben gezien, weten we niet wat ons overkomt! Het publiek kolkt van enthousiasme, iedereen moedigt de ruiters aan, die met een enorme snelheid de ster naderen. Lukt het een ruiter om de ster aan zijn degen te rijgen dat stijgt een oorverdovend gejuich op. Mist de ruiter de ster, dan volgt een teleurgesteld “ooohhhh”. Je kunt niet anders dan bewondering hebben voor deze mannen en vrouwen en hun vurige paarden! Wat een snelheid, wat een souplesse!
Wanneer het een ruiter is gelukt om de ster te veroveren, rijdt hij onder luid gejuich van het publiek naar de hoofdtribune, waar hij een broche in de vorm van een sterk krijgt opgespeld. Met de grote snelheid van de paarden, is het nog niet eenvoudig om een ster te bemachtigen, er worden er op deze zondagmiddag slechts een 20-tal gewonnen.
De Pariglia
Nadat het ringsteken is afgelopen begint het tweede deel van de wedstrijd. We laten ons door de stroom van het publiek meevoeren naar een lange rechte straat waar het parcours van de Pariglia is uitgezet. De ruiters rijden nu met hun trio als team. De 3 paarden komen, soms met de leidsels aan elkaar gebonden, in een jagende galop onder de poort aan het begin van de straat vandaan. Ze stormen flank-aan-flank door de straat en dan gebeurt het, tijdens deze waanzinnige race halen de ruiters allerlei acrobatische stunts uit. Ze gaan staan op de ruggen van de paarden, één van de ruiters klimt op de schouders van de andere twee. Sommige ruiters maken zelfs een handstand op de schouders van hun maten. Het huiveringwekkende, geweldige spektakel speelt zich af, op 5 meter bij ons vandaan. Het publiek raakt nu helemaal door het dolle, de cavelieri worden als helden toegejuicht.
Als de avond valt is het helaas voorbij, Su Componidori verlaat de stad met zijn gevolg.
Mooie afsluiting
Een beetje beduusd van alle gebeurtenissen van de dag, besluiten we een drankje te nemen en dwalen we nog een beetje door de stad. Ondertussen ruikt het overal heerlijk, in een paar stegen en op verschillende straathoeken wordt eten bereid. We nemen een stuk heerlijk geroosterd vlees met een goed glas wijn. Het blijft druk in de straten, dus we lopen nog wat rond tot onze aandacht getrokken wordt door typische Sardijnse muziek, een zanger, een trommel, een accordeon en een launeddas fluit, die klinkt als een soort doedelzak. We komen een groot plein op waar de muzikanten op een podium staan te spelen. Het plein staat helemaal vol, iedereen staat in cirkels om elkaar heen en houdt elkaars handen vast. Samen wordt er gedanst, de echte Balla Sardo of in het Sardisch Su Ballu Sardu. Kleine stapjes, het bovenlichaam stil gehouden, alleen de benen of eigenlijk alleen de voeten, doen het werk. Wat een geweldige ervaring, jong en oud, eensgezind, alsof hun leven er van af hangt, dansen ze op de aanwijzingen van de zanger. Wat een mooie afsluiting van een van de meest bijzondere dagen van mijn leven.
Wil je zelf een keer Sa Sartiglia meemaken? Neem dan contact met op met Eva Sardinia, wij regelen graag je reis, verblijf en toegangskaarten. 0229 – 591942.
info@eva-sardinia.com, www.eva-sardinia.com
In 2013 vindt de Sa Sartiglia op 10 tot 12 februari plaats. De site van de Sa Sartiglia: www.sartiglia.info
Ryanair vliegt low-cost van Eindhoven en Weeze naar Alghero en vanuit Weeze en Charleroi naar Cagliari.
Vanuit Alghero is het met de auto ca. twee uur naar Oristano en vanuit Cagliari (ook zeer de moeite waard!) ruim een uur.
Foto’s: Eva Cortie
Fraai staaltje journalistiek over deze sagra in Oristano EVA!
Wat was het een fantastisch feest en wat heb je deze excursie voor ons tot in de puntjes geregeld. Na afloop wilde ik ook zo’n paard…….
Je ben een kanjer! Dat doen we nog een keer. Je passie voor Sardinië is ontwapenend.
Hulde aan je reisbureau Eva-sardinia.com.
Een aanrader voor elke Sardinië reiziger.
Wat een mooi stuk, Eva! En je bent weer enorm enthousiast, zoals altijd. En terecht, want Sardinië is prachtig en dit feest is ongekend mooi. Schitterende foto’s trouwens!