Controverse op Dantedag over vertaling

Italië viert vandaag Dante Dag, een van de hoogtepunten van het Dantejaar. Dit jaar is het de 700ste sterfdag van de auteur van de Goddelijke Komedie. Hij stierf in Ravenna. Op hetzelfde moment woedt in Nederland een discussie over de nieuwe vertaling van het meesterwerk.

In Italië kijken ze uit naar de lezingen van de bekende acteur en regisseur Roberto Benigni. Hij maakt in het presidentieel Quirinaalpaleis zijn opwachting, samen met president Sergio Mattarella en minister van cultuur Dario Franceschini. Het is vanavond live op televisie.

25 maart is de dag dat volgens kenners Italiës grootste dichter naar de hel afdaalde, voor het eerste deel van zijn epische reis die later leidt naar het vagevuur en paradijs.

Opschudding

Ondertussen is in Nederland opschudding ontstaan over de nieuwe vertaling van het werk door de Antwerpse vertaalster Lies Lavrijsen. Zij schrapte de profeet Mohammed uit een passage, om te voorkomen dat het boek ‘onnodig kwetsend zou kunnen zijn’. Op sociale media spraken veel mensen daar schande van.

Dantekenners vertellen ons ook niet gelukkig te zijn met het initiatief van de vertaalster. Ze zeggen diep teleurgesteld te zijn over de beslissing. Het is juist van belang dat iedereen die de tekst wil bestuderen recht heeft op een getrouwe vertaling. Het initiatief zou tevens een waardeoordeel over het originele werk vormen en dat is niet juist. Aldus de mensen die wij spraken. Het gaat om een allegorisch epos uit de Middeleeuwen vertellen ze ons. Los van Dante’s hand werd er in die tijd nu eenmaal anders tegen andere (geloofs)overtuigingen aangekeken vanuit de katholieke wereld. Voor de interpretatie van het werk is veel meer achtergrondkennis nodig, om alles in een passende context te kunnen plaatsen. Op basis van de argumenten die de vertaalster gebruikt, zou je nog veel meer van het werk moeten censureren. Er komen namelijk ook pausen, Judas, de moordenaars van Julius Caesar en homoseksuelen in het boek voor.

Veel respect, kennis en kunde

De uitgever verklaarde dat Lavrijsen met zeer veel respect, kennis en kunde de literaire tekst van Dante had vertaald en bewerkt. “Het anonimiseren van de profeet Mohammed heeft hier op geen enkele manier afbreuk aan gedaan, maar het heeft er wél voor gezorgd dat het verhaal niet onnodig kwetsend zou kunnen zijn voor een lezersgroep die zo’n groot onderdeel uitmaakt van de Nederlandse en Vlaamse samenleving. Het feit dat de passage niet nodig is voor begrip van de literaire tekst is doorslaggevend geweest.”

Festiviteiten

Dante Alighieri leefde van 1265 tot 1321. Zijn epos De Goddelijke Komedie beschrijft een fictieve wandeling door de drie rijken van het hiernamaals: de hel, het vagevuur en het paradijs.

In Italië en met name in Florence en Ravenna worden veel activiteiten georganiseerd. Zo kan je bijvoorbeeld de reis van Florence naar Ravenna overdoen. Vanwege de uitzonderlijke situatie, hebben we horen fluisteren dat het Dantejaar met een jaar wordt verlengd, tot en met 2022. Meer info op de site van de ENIT.

In Nederland bestaat ook een afdeling van de wereldwijde vereniging Dante Alighieri vereniging.   www.dantenederland.nl