CampaniëNapelsNieuwsStedenVakantie

Kerst in Napels

Terwijl in Nederland de eerste kerstmarkten hun deuren al openen in de nazomer, houdt Italië zich vrij strikt aan een periode van drie weken. Alhoewel ook hier de commercie het steeds meer wint van de katholieke traditie; Santa versus Pappa. Een uitzondering betreft de Kerst in Napels, de stad van de stal. Immers, het geschiedde in die dagen…

Het verhaal van de Napolitaanse kerststal is van oorsprong uiteraard het verhaal van Jozef en Maria, die onderweg naar Jeruzalem een stal vinden in Bethlehem. Vervolgens was daar het Kindeke en niet veel later het kraambezoek uit het oosten met alle gevolgen van dien. Naar het hoe en waarom de Bethlehemmer stal in Napels terecht is gekomen, is het slechts gissen.

Historici spreken van de dertiende eeuw als het gaat over de eerste afbeeldingen van de zogenoemde kerststalscene. Een mooi voorbeeld daarvan is een beeldhouwwerk in de basiliek van Santa Maria Maggiore in Rome.

Maar het is waarschijnlijk de armoede en de sterke geloofsbeleving in Napels geweest, die deze stad en zijn inwoners inspireerden tot de verbeelding van het geboorteverhaal. Ze zagen Jezus als hun Verlosser, maar droomden ook van het – met alle respect – Bijbels ‘sprookjesverhaal’. De stal ging zelfs zo’n grote rol spelen bij de kerstviering, dat de Napolitanen il presepe gingen beschouwen als een Napolitaanse traditie. Niet alleen in de kerk, maar ook in eigen huis.

Staltoerisme

De enige echte Napolitaanse kerststal ontstond in het Napels van de achttiende eeuw. In die tijd gaf een rijke prins opdracht aan toonaangevende kunstenaars om een kerststal te maken, compleet met aangeklede figuren met terracotta hoofdjes. Het zou hem tweeduizend goudstukken hebben gekost, maar ook veel hebben opgeleverd, want iedereen wilde dit wonder bekijken. De koning van het ‘koninkrijk’ Napels was zo onder de indruk van de belangstelling dat hij besloot een groter exemplaar te laten bouwen. Zo werd de Napolitaanse kerststal steeds meer een prestigieus statussymbool waar de rijke adel fortuinen aan uitgaf.

Kerst in Napels
Kerststallen Napels zijn het hele jaar door te koop

Tegenwoordig is de geboorte van Jezus nog altijd een bron van dank voor gelovigen, inspiratie voor kunstenaars en inkomsten voor winkeliers. Drie weken lang wordt de stad overspoeld door kersttoeristen. Ze slenteren langs de vele kraampjes in straten en op pleinen om stallen te bewonderen of stalfiguurtjes te kopen. En wie dacht dat het Bijbelse verhaal slechts authentieke verbeelding kent, heeft het mis.

Het Kindeke, Zijn ouders, de wijzen, de herders, de engel en het vee krijgen in Napels zo nu en dan enkele bijzondere bijrolspelers over de vloer. Steeds vaker worden beeldjes gemaakt van de hoofdpersonen uit het nieuws van dat jaar. Het kan een voetballer zijn, als Maradona, maar ook de Paus, Berlusconi of Giorgia Meloni. Ach, het is de vrijheid van de kunstenaar.

Kerst in Napels
Walhalla voor de kerststalliefhebber

Volg de ster

De kerststallentraditie in Napels is uitgegroeid tot een kunstvorm en het spreekt dan ook vanzelf dat een grote collectie stallen uit de achttiende en negentiende eeuw is opgenomen in het Museo di San Martino, in het kloostercomplex in de heuvels van Sant’Elmo. Ook de beroemde Presepe di Cuciniello is hier te vinden, compleet met 180 mensen, tientallen dieren, 28 engelen en honderden andere miniaturen. Blijft je liever buiten, dan behoeven de straten, kerken en pleinen met stalletjes geen richtingaanwijzer. En ook de weg naar de levende stallen is snel gevonden, zoals die naar de markante Borgo del Casale di Posillipo. Heel Napels is immers in kerstsfeer!

Kerststallen Napels 5
Kerst in Napels

Middelpunt van de festiviteiten is de wijk Chiaia, waar ook veel concerten, exposities en film- en theatervoorstellingen zijn georganiseerd. Il Giornale ontdekte de meest sfeervolle kerstmarkten in de straatjes van San Gregorio Armeno, die twee decumani (wijken) aan elkaar verbindt: Plateia Maggiore (de huidig Via del Tribunale) en de Plateia Inferiore (nu beter bekend als Spaccanapoli). Het is een plek waar je absoluut zult slagen voor je kerstinkopen. Het is geen toeval dat juist hier de bekende kerststallenstraat gesitueerd is. Vroeger was er hier namelijk een tempel te vinden, gebouwd ter ere van de godin Cerere. Om haar gunsten te verkrijgen werden aan haar kleine beelden van terracotta gebracht, veelal gemaakt in de omliggende ateliers en winkeltjes.

Kerstmarkten rond Napels

Even buiten het centrum van Napels is ‘Natale in Mostra’ een aanrader. Op deze markt wordt traditionele handarbeid uit de regio gepresenteerd, uiteraard rond het thema kerst. En om de traditie extra kracht bij te zetten, vind je hier de kerststal van Silvano del Grande, de oprichter van de Associazione Presepistica Napoletana (Vereninging van Napolitaanse Kerststalbouwers).

Grote kerstboom op het Piazza Tasso in Sorrento
Grote kerstboom op het Piazza Tasso in Sorrento

Richting Pompeï is het aanbod op de ‘Natale in Fiera’ iets moderner met veel jonge kunstenaars. En ontvlucht je de drukte liever, dan is Sorrento een aanrader in december. Ook hier liggen kramen vol stalletjes en kribbetjes, maar is de sfeer wat gemoedelijker. Afspreken bij de grote kerstboom op het Piazza Tasso en wie de mooiste Panettone heeft gekocht, wint een zoen!

Tot slot een laatste tip niet al te ver uit de buurt, kerst in de stad Salerno, lees meer.

Wat is er nog meer te doen?

Kijk voor actuele info even op de site van nataleanapoli.it.

Napolitaanse kerststallen in Utrecht

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back to top button