Aantal Italiaanse restaurants daalt. Bezorgers groeien wel
Het aantal Italiaanse restaurants in Nederland is ten opzichte van 2018 licht gedaald. In de lange periode daarvoor, van 2003 tot 2018, was het aantal restaurants met als kernactiviteit het bereiden van Italiaanse gerechten juist met bijna 40% toegenomen. De cijfers komen uit het vorig jaar gepubliceerde rapport Italiaanse restaurants, branche in beeld van horeca-adviesbureau Van Spronsen & Partners. Waar het aantal restaurants met 2% is gedaald, nam het aantal vestigingen van bezorgketens als Domino’s en New York Pizza in dezelfde periode met 50% toe. De laatstgenoemde opende niet lang geleden haar 300ste locatie in Nederland en ambieert een groei naar 375 vestigingen.
Het adviesbureau concludeerde dat de afname van het aantal restaurants vooral zichtbaar is in de grote steden terwijl in kleinere plaatsen juist een groei te zien is. Zorgelijk is het stijgende aantal faillissementen horecabreed als gevolg van de naweeën van de pandemie. Dit zal ook de Italiaanse keuken treffen. Desondanks is Van Spronsen & Partners niet pessimistisch over de toekomst van de sector. Men ziet nog voldoende kansen op basis van innovatieve concepten die aansluiten bij de huidige tijd. De Italiaanse keuken blijft een ijzersterk merk dat de concurrentie van opkomende wereldkeukens prima aankan.
Meer horeca trends en ontwikkelingen
Het onderzoek laat nog veel meer interessante trends zien. Bijvoorbeeld over de locaties van de Italiaanse horeca met hoge concentraties in toeristische gebieden maar ook over de ontwikkeling van andere mediterrane keukens, de luxere en innovatieve pizza’s en de toegenomen aandacht voor deeg.
Dat het aantal Italiaanse restaurants over de afgelopen zes jaar afnam zegt niets over de populariteit bij de consument van de Italiaanse keuken en de producten die het land produceert. Die blijven onverminderd populair maar moeten tegenwoordig wel steeds vaker concurreren met opkomende keukens uit andere landen zoals Japan, India, Korea en landen uit het Midden Oosten. Wereldwijd stootte de Koreaanse keuken de Italiaanse zelfs van de nummer 1 positie, kijkend naar de meest gebruikte hashtags op TikTok, Instagram en Reddit. Eerder dit jaar bleek dat ook de Koreaanse taal het Italiaans op taal-app Duolingo al was voorbij gestreefd.
Vaker pizza op de kaart bij niet-Italianen

Restaurants, hotels en andere horecapunten zonder een specifieke internationale keuken zetten in Nederland steeds vaker Italiaanse gerechten op de kaart, waarbij vooral de kwaliteitspizza populair is. Door het aanbod van kwalitatief hoogwaardige kanten- klare bodems en bollen en nieuwe en kleinere ovens die speciaal voor dit marktsegment ontwikkeld zijn, kan veel makkelijker een kwaliteitsproduct worden bereid door minder gekwalificeerd personeel. Dat de oerpizza nog niets aan kracht verloren heeft blijkt ook uit het feit dat de Margherita in Nederland de meest bestelde maaltijd was van alle keukens bij Thuisbezorgd in 2023. Ook in Italië blijft deze ijzersterke klassieker de nummer 1.
Horeca-adviesbureau Van Spronsen & Partners het rapport Italiaanse restaurants, branche in beeld.

Horeca-adviesbureau Van Spronsen & Partners publiceert al 20 jaar analyses over de Italiaanse horeca en kan zo een goed beeld geven over de ontwikkelingen van de afgelopen twee decennia. Wij vroegen Robin van Spronsen naar het perspectief voor de branche.
De analyse opent met de afname van het aantal Italiaanse restaurants ten opzichte van 2018 met 2% naar 1.469 vestigingen. Een soortgelijke daling is ook te zien bij de andere Zuid-Europese restaurants (-1,7%). Daar is vooral de afname in het aantal Griekse, Mediterraanse en Turkse restaurants verantwoordelijk voor. Opvallend is het relatief sterk toegenomen aantal Portugese en (+44%) en Spaanse restaurants (+23%). Binnen het segment van de mediterrane keuken is de Italiaanse met 56% nog veruit de grootste.
Het aandeel van de mediterrane keuken in het totaalaanbod van restaurants neemt ook af want het CBS becijferde dat het totaal aantal restaurants in dezelfde periode met bijna 20% steeg. Een verklaring hiervoor is de explosieve stijging van de bezorgsector met 50% in de periode vanaf 2018 en daar is de Italiaanse maaltijd erg populair. De coronapandemie wakkerde het bestellen van maaltijden verder aan en volgens van Spronsen is dit ten koste gegaan van het restaurantbezoek.
Restaurantdichtheid groeit in provincie

In Amsterdam zijn de meeste Italiaanse restaurants en daarom heeft Noord-Holland het grootste aantal per 100.000 inwoners (13,6). De forse stijging in de provincie Utrecht (+28%) kan gezien worden als een inhaalslag, door deze ontwikkeling is de dichtheid in deze provincie (8,1 per 100.000 inwoners) ongeveer gelijk aan het landelijk gemiddelde. Van Spronsen concludeert dat ondanks een gelijkblijvende bevolking in de provincies buiten de Randstad, het aantal Italiaanse horecavestigingen daar steeg. Terwijl in de sterk groeiende Randstad het aantal juist afnam.
De toerist eet graag Italiaans
Het aantal Italiaanse restaurants per inwoner is opvallend groot in gebieden waar veel toeristen komen. Outletstad Roermond scoorde in 2018 al eens de eerste plek als gemeente met de hoogste Italiaanse restaurantdichtheid. In de gemeente Fryske Marren is het aantal Italiaanse restaurants zeer sterk gestegen. Laagdrempelige horeca zoals de Italiaanse pizzeria doet het in de regel goed bij dagjesmensen en verblijfstoeristen.
Breda groeit, Den Bosch daalt

45% van alle Italiaanse restaurants is gevestigd in de 18 grootste gemeenten van Nederland. Breda kreeg er sinds 2018 veel Italiaanse restaurants bij (+64%) net als Eindhoven (+35%) en Maastricht ( +32%). In Delft (-26%), Nijmegen (-25%) en in Den Bosch (-25%) liep het aanbod in de periode 2018- 2024 sterk terug.
Ontwikkelingen, kansen en toekomst
Bekende topchefs hebben de afgelopen de jaren de pizza omarmd. Dat heeft in een aantal zaken geleid tot luxere en veel duurdere pizza’s met innovatief deeg en nieuwe, hoogwaardige toppings. De aandacht voor het deeg is sterk gegroeid, ook bij de consument. Er wordt veel geëxperimenteerd met de samenstelling en de rijstijd. Steeds meer producenten leveren verschillende soorten kant-en- klaar bodems en pizzabollen van hoogwaardige kwaliteit. Hierdoor wordt het voor andere restaurants en horecapunten steeds eenvoudiger een goede pizza te bereiden. Spronsen schrijft dat pizzeria’s in Amerika al losse bollen pizzadeeg verkopen voor de consument thuis.
Veel partijen experimenteren ook met de pizzavorm en samenstelling. Pizza’s zijn er nu glutenvrij en vegan, met bloemkoolbodem en kaasvervangers.

Grote Amerikaanse ketens zetten een pizzavariant voor marketing in zoals de Chizza van KFC met knapperige kip als bodem. Domino’s heeft Loaded Tots en de Pizzoli van Marco’s Pizza is een versgevulde pizza sandwich.
Volgens Spronsen kunnen pizzabakkers nog leren van de Taco die haar eigen dag heeft geclaimd met Taco Tuesday. Het bureau signaleerde allerlei Taco samenwerkingsverbanden die ook voor pizza mogelijk zijn. Taco-chefs inspireren elkaar bijvoorbeeld op speciale dagen met bijzondere recepten of ze nodigen (top) chefs uit andere keukens uit om een variant te maken of een keer te koken bij kleine restaurants. Dit trekt veel aandacht. Een Belgische keten ‘verpizzaat’ Vlaamse klassiekers en een andere suggestie is om in plaats van wijn een ‘beerpairing’ met pizza aan te bieden.
Bezorgen
Afhalen en bezorgen van Italiaanse maaltijden blijft sterk groeien. De manier waarop dat gebeurt verandert langzaam. Bezorgrobots blijven nog hangen in de testfase of worden ingezet in beperkte gebieden zoals universiteitsterreinen. Domino’s Pizza introduceerde dit jaar de DXB bezorgfiets en brommer inclusief oven. Hiermee wordt de pizza onderweg op 68 graden gehouden. De veiligheid
van bezorgers krijgt meer aandacht door ze bijvoorbeeld met extra verlichting uit te rusten of een helmplicht in te voeren. In Amerika kan je met Apple Carplay bij Domino’s bestellen. Sinds de pandemie loopt het aantal faillissementen in de horeca op en recente cijfers tonen aan dat die ontwikkeling in 2024 versnelt. De terugbetaling van belastingschulden, NOW en TVl alsmede de hogere energielasten en hogere loonkosten, kunnen ervoor zorgen dat de markt verder krimpt. Dit zal dan ook effect hebben op de Italiaanse sector. Spronsen constateert dat de Italiaanse sector opvallend genoeg afneemt in de grote steden in de randstad terwijl die buiten de Randstad groeit. Een aantal ketens die voor de pandemie hard groeiden zijn nu gekrompen en er zijn een aantal nieuwe ketens voor in de plaats gekomen.
Styling, interieur en data

Nieuwe en bestaande bedrijven kiezen steeds vaker voor een moderne styling van het interieur en nieuwe technologie, maar de consument wil ook een ‘authentieke’ atmosfeer . Tijdens de pandemie was de QR code bijvoorbeeld populair om in een restaurant te bestellen, maar die optie wordt nu minder aangeboden.
Van Spronsen waarschuwt dat het lokale Italiaanse restaurant zich niet blind moet staren op technische vernieuwing. Meeliften op technologische transformaties is belangrijk maar de essentie van ‘Italiaans uit eten gaan’ moet niet verloren gaan. Grote restaurants en ketens moeten focussen op het verhogen van snelheid, voor de ‘lokale Italiaan’ is het zaak om te investeren in kwaliteit en identiteit, aldus het adviesbureau. Voorbeelden hiervoor zijn een uniek interieur, een bijzondere service en/of een onderscheidende menukaart.
Kansen liggen er ook op het gebied van data. Als kleinere Italiaanse restaurants meer data verzamelen en analyseren, kan bijvoorbeeld de inkoop slimmer en efficiënter. Dit heeft meteen een relatie met het onderwerp duurzaamheid en voedselverspilling.
Social media blijft belangrijk
Alle generaties gebruiken tegenwoordig social media. De manier waarop verschilt wel per leeftijdscategorie. Jongeren zien het als informatie- en inspiratiebron, voor ouderen is het entertainment. Jongeren zoeken restaurants met socialmedia en posten hun bevindingen over het eten graag online. Een mooi interieur of een leuke gimmick is dan een grote pré die makkelijk ‘viral’ gaat. Succesvolle posts van jongeren bereiken vaak ook oudere generaties.
Bezorgtrends

Maaltijdbezorging is niet meer weg te denken en groeit nog altijd. Bezorger Takeaway geeft geregeld een kijkje in haar bestellingen. Hun trendrapport over 2023 liet de volgende ontwikkelingen zien.
Snel groeiende keukens
- Koreaans
- Indiaas
- Amerikaans
- Mexicaans
- Japans
De snelst groeiende maaltijden
- Kipnuggets (+4066%)
- Chilli chicken (+1632%)
- Cheeseburger menu (+1379%)
- Angus burger menu (+1362%)
- Saté pizza (+1030%)
De meest bestelde Italiaanse maaltijden
- Pizza margherita
- Pizza salami
- Pizza shoarma
Populairste vegetarische gerechten
- Pizza margherita
- Pita kaas
- Pizza quattro formaggi
- Pizza funghi
- Tomatensoep