Nee, feitelijk gezien is Napels is niet de hoofdstad van Italië, maar daar hebben de Napolitanen geen boodschap aan. Zij voelen zich al eeuwen de koning van het zuiden. Die trots stroomt door de aderen en openbaart zich bij iedere gelegenheid. Op straat, in het voetbalstadion, aan tafel en zeker in de eigen taal: ‘o nnapulitano. Het is daarom dat Napels niet in Italië ligt, maar Italië rond Napels.
Op veilige afstand van deze chauvinistische (ongekroonde) koningen, ergens in het midden Nederland, durven wij van Il Giornale een objectieve ode te brengen aan de derde stad (oeps) van Italië. De zogenoemde status aparte van Napels is enigszins te vergelijken met die van Catalonië in Spanje en het Nederlandse Friesland. Herstel, het Friese Friesland.
Die Napolitaanse afscheiding kent overigens een lange historie. Het vroegere Neapolis was onder de Griekse overheersing, enkele eeuwen voor Christus namelijk één van de culturele vormers van het vroege Rome. Inderdaad, Napels stond aan de basis van Rome en groeide zelfs uit tot de hoofdstad van een koninkrijk, hoe vreemd dat nu ook mag klinken. Tot in de 18de eeuw was Napels één van de grootste steden van Europa, groter zelfs dan Rome, Amsterdam en Madrid.
In 1860 komt een einde aan het koninkrijk en ontstaat een grote kapitaalvlucht richting het noorden. Die klap komt hard aan, want met de verdwijning van kapitaal wordt er niet meer geïnvesteerd in de Napolitaanse industrie. Milaan, Turijn en Genua zwaaien vanaf die jaren de economische scepter en een groot deel van het zuiden van Italië verarmt. Napels incluis.
Het grote lijden in de vorige eeuw heeft de zuiderlingen niet verslagen…
Crisis
Nu telt de provincie Napels 4,5 miljoen inwoners en de stad ruim een miljoen, waarvan 80% onder modaal leeft. De armoede drukt dus nog altijd een zwaar stempel op het stadsgemoed. Bovendien likken de Napoletani ook nu nog hun wonden van de Tweede Wereldoorlog. Grote bombardementen hebben diepe sporen getrokken, die nog altijd zichtbaar zijn, omdat voor de wederopbouw maar weinig overheidssteun beschikbaar was.
De twintigste eeuw markeert een slechte voedingsbodem, ook voor de industrie die er nog was. Na de oorlog sluiten dan ook nog meer grote bedrijven in stad en streek hun deuren. Ook zij trekken naar het noorden en laten de arme, hongerige Napolitanen aan hun lot over.
Het zijn opvallend zwarte letters die de beloofde ode inleiden en dat is niet voor niets. Het grote lijden in de vorige eeuw heeft de zuiderlingen namelijk niet verslagen. Het maakte een bepaalde veerkracht los. Vindingrijkheid ook, want Napels wilde niet dood, Napels leeft!
Geheel op eigen kracht werden belangrijke historische pijlers uit het verleden als stutpalen gebruik voor de toekomst. Hierop kon gebouwd worden. Kennis en wetenschap, kunst en cultuur, geschiedenis en architectuur, maar ook de keuken; Napels was er groot mee geworden en zou er weer groot mee moeten worden.
Napels heeft twee gezichten
En er was die eerdergenoemde trots. Napels heeft alles in huis en opende zijn poorten voor toeristen. ‘Kom maar kijken, in de grootste historische binnenstad van Europa,’ was de boodschap aan de hele wereld. ‘Kom luisteren naar onze muziek en kom proeven van onze spaghetti en pizza!’
Napels heeft eigenlijk twee gezichten. Enerzijds die authentieke tradities en anderzijds ook een modern zakenhart rond het centraal station, want er worden vandaag de dag nog wel degelijk goede zaken gedaan in het zuiden des lands. Je verwacht het misschien niet, maar Napels heeft wolkenkrabbers Ook zo’n voorbeeld van de rationele modernisering. Met een beetje hulp van een Japanse architect, dat moet gezegd. Symbool voor dit nieuwe Napels vindt u op het Piazza del Plebiscito: het kunstwerk Montagna di Sale (Zoutberg).
Geuzen
Het is bijzonder wanneer we, 28 eeuwen na het stichten van de stad, de balans opmaken. Immers, de goede en slechte tijden die voorbij gingen zijn anno 2017 nog overal zichtbaar. Tastbaar zelfs. Het erfgoed, van de Grieken en Romeinen uit de Oudheid, tot de hertogen, koningen en koninginnen uit de middeleeuwen en daarna, heeft een rijk scala aan musea, theaters, kloosters, ruïnes, paleizen en monumenten opgeleverd.
Hebt u niets met die stapels stenen uit vervlogen tijden? Dan biedt wellicht de culturele nalatenschap een bron van inspiratie of vermaak, want de armoede kreeg de burgerij er niet onder. Zo wordt er nog altijd gedanst en gezongen, gelijk de Napolitaanse voorvaderen deden.
Wat te denken van de maffia, de kwelgeest die met dood en verderf herinnert aan de economische malaise. Het mag dan een geuzennaam zijn, maffiastad, de boevenstreken houden de gemoederen (en media) al vele decennia bezig. Hoe je het ook went of keert, het karakteriseert de Mezzogiorno en Napels in het bijzonder.
En laten we op deze pagina’s vooral de trots van de stad niet vergeten te vermelden: de pizza! Vooruit, het was waarschijnlijk niet eens een Napolitaanse uitvinding, het waren wel de Napolitanen die de bekendste varianten hebben bedacht.
Kracht en veerkracht typeren de stad en streek, waarbij we de toeristentrekkers van moeder natuur voor het gemak nog hebben overgeslagen. Immers, het eiland Capri, de Amalfitaanse kust en de vulkaan zijn niet ver weg.
Zie daar ons alibi voor deze uitgebreide ode, waarbij we ons overigens lieten leiden door Johann Wolfgang von Goethe. Hij schreef ons voor: ‘Vedi Napoli e poi muori!’ (Een mens die Napels heeft gezien, kan nooit meer treurig zijn) Om daar de klassieke woorden ‘Siehe Neapel und stirb!’ aan toe te voegen. Nee, dit was geen suïcidaal credo, maar vrij vertaald een puntje voor op uw bucketlist: Zie Napels voordat u sterft.
Lees ook
- 11 symbolen van Napels
- Het nachtleven in Napels
- Restauranttips in Napels
- Bezienswaardigheden Napels
