Kunst & CultuurKunst, film, muziekNieuws

Wereldberoemde Italiaanse kunstenaars naar Enschede

Vanaf 11 februari is Enschede vier maanden lang het mekka van de Italiaanse renaissancekunst. Rafaël en Bellini, Titiaan en Tintoretto, Moroni en Moretto. Werken van deze wereldberoemde kunstenaars zijn te zien tijdens de voor Nederland unieke tentoonstelling ‘In het hart van de Renaissance’, in het Rijksmuseum Twenthe. Komt dat zien want nooit eerder waren zoveel Italiaanse meesters in ons land te zien!

Door een unieke samenwerking met het museum Pinacoteca Tosio Martinengo in de stad Brescia, organiseert het Enschedese museum een tentoonstelling van vijfenveertig topstukken van zestiende-eeuwse Italiaanse schilderkunst. Behalve werk van de beroemde schilders uit Milaan en Venetië, biedt de expositie een ruime keuze van hier minder bekende, maar onweerstaanbaar aantrekkelijke schilderijen van meesters uit Noord-Italië. Voor het eerst wordt in Nederland een groep Noord-Italiaanse renaissanceschilderijen getoond!

Lorenzo Lotto, Aanbidding van de herders, ca 1530, Pinacoteca Tosio Martinengo, Brescia

De Italiaanse renaissance

De Italiaanse renaissance mag met recht de bakermat van het moderne Europa worden genoemd. In Italië dat op dat moment nog geen eenheidsstaat is, ontstaat een tot dan toe ongekende, rationele benadering van de werkelijkheid. Een nieuwe, op de klassieke oudheid geïnspireerde kijk op gebieden als filosofie, geschiedschrijving en politiek manifesteert zich. Met het geleerde humanisme van de vijftiende en zestiende eeuw dient zich ook een nieuw mensbeeld aan van een zelfbewust individu dat zich kritisch verhoudt tot de wereld, God en zichzelf.

Een fascinerend venster op deze vernieuwingen biedt de beeldende kunst. De eerste experimenten met classicisme en natuurgetrouwheid in vijftiende-eeuwse sculpturen en schilderijen, bereiken kort na 1500 een hoogtepunt bij de jonge, briljante schilder Rafaël. Zijn werk kenmerkt zich door harmonische composities, geïdealiseerde figuren en menselijke empathie. Samen met dat van Venetianen als Bellini en Titiaan vormt het een basis voor de schilderkunst in het Italië van de latere zestiende eeuw.

In deze tijd verspreidt de schilderkunst zich vanuit Florence en Rome over het noorden van Italië, van de grote steden Venetië en Milaan tot kleinere zoals Brescia, Bergamo en Cremona. Daar ontstaat een veelzijdige kunstproductie van buitengewoon hoge kwaliteit. Meesters als Lorenzo Lotto, Alessandro Moretto en Giovanni Battista Moroni onderscheiden zich door een schilderkunst die zin voor het detail combineert met een beheersing van kleur- en lichteffecten, en gevoel voor de weergave van een alledaagse werkelijkheid paart aan de eisen van religieuze voorstellingen.

Rafaël Zegenende Christus ca 1505 Pinacoteca Tosio Martingo Brescia

Rafaël

Een blikvanger in de expositie is een werk van Rafaël. Nergens in Nederland is werk van hem te zien. Omstreeks 1505 beschilderde hij het kleine paneel met een aangrijpende voorstelling van een halffiguur van Christus. Het genie raakte al eerder een snaar bij ons nuchtere Hollanders. Vier jaar gelden leidde een tentoonstelling van de meester in het Teylers Museum in Haarlem tot een bezoekersrecord.

Evenmin vertegenwoordigd in ons land is Rafaëls oudere tijdgenoot Giovanni Bellini, van wie een intieme en tegelijk statische Maria met Kind wordt geëxposeerd. Zowel van de hand van Titiaan als Tintoretto is er een imposant portret.

[divider]

Giovanni Battista Moroni

Van de grootste portrettist van het zestiende-eeuwse Lombardije, Giovanni Battista Moroni uit Bergamo, zijn maar liefst vier werken te zien. Zo zijn er twee magnifieke levensgrote portretten ten voeten uit van Gian Gerolamo Grumelli en diens vrouw Isotta Brembati. De werken, met verwijzingen naar de architectuur en beeldhouwkunst van de oudheid, tonen iets van de op klassieke leest geschoeide, humanistische renaissancecultuur zoals die zich in het zestiende-eeuwse Noord-Italië ontwikkelde.

Een van de opvallendste kenmerken van Moroni’s portretten is hun levendigheid en de natuurgetrouwe weergave van de mooie en soms ook de minder mooie kanten van de werkelijkheid. Deze aandacht voor realisme is karakteristiek voor veel van de Noord-Italiaanse schilderijen die in de expositie zijn opgenomen. Een prachtig schilderij door Lorenzo Lotto, bijvoorbeeld, toont de aanbidding van het pasgeboren Christuskind door twee als herders vermomde patriciërs. Bijna tastbaar zijn de gezichten, de materialen van kleding en de vacht van het lam dat de herders aan het kind presenteren.

Kaarten bestellen

Toegangskaarten zijn te bestellen via www.rijksmuseumtwenthe.nl.
De expositie is te zien van 11 februari tot 18 juni.

J. Tintoretto, Portret van een oude man, ca. 1575, Pinacotea Tosio Martinengo, Brescia

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back to top button