Pasen in Italië. Voor wie hecht aan de kerkelijke traditie, zijn de Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Eerste Paasdag dagen van ernst te noemen. Toch wordt er – misschien wel juist door de Katholieken – ook feest gevierd. Het feest van de lente met als het ultieme symbool: het vrolijk gestrikte paasei! Mjam mjam mjam.
Je kent ze vast, zeker wanneer je wel eens in het voorjaar in Italië bent geweest: die enorme surprise-eieren in de supermarkt of bij de bar. Dan heb je ze van twintig centimeter, maar ook van een meter en dan rekenen we het bontgekleurde alu-folie nog niet eens mee! ‘Koop mij, eet mij,’ lijken ze te schreeuwen. En zeg maar eerlijk: de verleiding is groot. Je zou dit eitje maar wat graag uitkleden en aan brokken slaan om een lang weekend te sabbelen en te smullen. Niet? Dan is het de ultieme droom van jouw ietwat verslaafde schrijver, die in dit artikel een therapeutisch alibi vond en te biecht gaat. ‘Goed zo, schrijf het van je af,’ hoor ik mijn lezende therapeut denken!
Ik durf het te bekennen: groot, rond en zoet, het maakt me hebberig. Daar wil ik mijn tanden in zetten. Eerlijk gezegd hoeven die paaseieren niet eens zo heel groot te zijn. Ook die zeven centimeter hoge Kinder Surprises kijken mij altijd lachend aan, wanneer ik bij de plaatselijke supermarkt de boodschappen op de kassaband zet. Nou, vooruit. Eentje dan. De Surprise is voor de Kinder en voor papa de chocolade. Eerlijk toch?!
De geschiedenis van het paasei
Tot zover de ontboezemingen van de schrijver van dit stuk. Ter zake nu en laten we daarvoor bij het begin beginnen: niet de kip, maar het ei. De geschiedenis van dit symbool voor het nieuwe leven laat zich op verschillende manieren uitleggen. Zo wordt het ei in Azië gezien als de bron van het universum, het leven op aarde. Egyptenaren daarentegen geven de doden een ei mee voor het begin van hun hemelse leven. Saksische volken eerden Ostara, de godin van het licht en met een beetje creativiteit is uit de naam Ostara het Engelse Eastern te halen: Pasen. Die Ostara had bovendien een kip die de gewoonte had om haar eieren te verstoppen, waarin deskundigen weer een link zagen naar onze paashaas.
De religieuze oorsprong van Pasen
In katholieke streken brachten de Paasklokken de eieren op paaszaterdag mee uit Rome, waarmee de vastentijd wordt afgesloten. Daarmee vindt de religieuze oorsprong van Pasen een gepast verband met het ei als begin van het nieuwe leven. Het leven na de vastentijd. Er mag dus wel degelijk iets gevierd worden deze dagen en dat gebeurt in veel westerse landen op soortgelijke wijze. Het verven en versieren van eieren is bijvoorbeeld niet alleen in Nederland en Italië gebruikelijk. Het uitdelen van de versierde eieren gebeurt tegenwoordig echter nog maar zelden. Het verstoppen en rapen van verse of chocolade eieren is in Nederland echt een paastraditie te noemen. Italianen kennen dat eigenlijk niet. Zij verstoppen liever een cadeautje in hun ei.
Het is een traditie die ze maar wat graag tot het nationaal erfgoed zouden willen rekenen, ware het niet dat ze in Zuid-Amerika beweren dat dit ‘gevulde’ ei in de 19de eeuw door Italiaanse immigranten is meegenomen. Hoe dan ook, de Italianen weten als geen ander dit eitje (commercieel) te pellen, want ook dit jaar weer lijkt de paasei-verkoop records te breken.
Groot, groter, grootst
Zoals gezegd, het Italiaanse paasei is er in vele soorten en maten. Chocolatiers leven zich deze dagen met liefde uit op de mooiste creaties en daarbij wordt uiteraard de beste kwaliteit chocolade gebruikt. Steeds vaker levert hij zijn eitjes op maat of smaak en uiteraard kan daar een passend cadeautje in worden aangebracht. Vriendschaps- of verlovingsringen zijn populair, maar er verdwijnen ook complete handtassen in een chocolade omhulsel. Tikkie decadent misschien, maar in een stad als Milaan niet heel ongebruikelijk.
Het merendeel van de cadeau-eieren in Italië is van een minder ambachtelijke kwaliteit, maar deze hullen zich ter compensatie dan weer wel in de meest kitscherige verpakking. Vergeet daarbij niet dat het daadwerkelijke chocolade-ei slechts de helft zo groot is. Het inpakpapier gaat namelijk ook over de standaard en steekt dankzij de strik nog fier een halve meter de lucht in. Het maakt, mits voorzien van het gepaste blauw of roze, een overweldigende indruk op menig bambino of bambina.
Die blijdschap kent overigens een beperkte houdbaarheid, want menig ei sneuvelt al voor Pasen en dankzij de liefhebbende oma’s, tantes en buurvrouwen is een overdaad aan chocoladebrokken een beetje teveel voor de kleine. Het is ze na het eerste ei (en de zoete misselijkheid) dan ook vooral te doen om de sorprese.
Lotteria
Niet alleen een kinderhand is deze dagen snel gevuld. Ook volwassenen in Italië mogen graag smullen van een eitje. Zozeer zelfs dat er in ieder dorp wel een loterij is gekoppeld aan het rijkelijk gedecoreerde paasei in de bar. Wekenlang kijken de dames en heren tijdens hun espresso met een schuin oog naar dat enorme verrassings-ei. Het maakt niet alleen hebberig, het drijft de competitie op. Want het zal toch niet gebeuren dat dit super-ei deze Pasen op de keukentafel van de buren staat. Nee, dat nooit! En dus koopt iedereen een Lotto-ticket voor de grote prijs. Allemaal een euro voor één meter lucht, gevangen in een chocoladerandje met bonte versierselen.
De Ruota is de grote mand met de genummerde balletjes
Dat het de Italianen ernst is, blijkt wel uit de verloting. Het is namelijk niet aan de bar-vrouw om de winnaar te bepalen, zoals vroeger nog wel eens gebeurde. Nee, vandaag de dag bepalen de regionale Lottoballetjes wie zich de ‘paasbaas’ van het jaar mag noemen. Daarbij kijken de lotenkopers in de regio Veneto-Friuli naar de Ruota di Venezia, terwijl bijvoorbeeld Campanezen de trekking van de Ruota di Napoli aanhouden.
De Ruota (wiel) refereert aan de grote mand met de genummerde balletjes. Voor de gelukkige winnaar is er vervolgens een hand van de burgemeester en een rondje van de zaak. Het gewonnen ei wordt overigens nog niet gedeeld in de bar. Dat gaat natuurlijk mee naar huis. Om naar te kijken, om de buren te plagen en om uiteindelijk te delen met vrienden en familie.
Lees ook: Kinder Surprise, 1,5 miljard Italiaanse eieren!
Italiaanse paastradities. Grote paaseieren van chocolade en de loterij
Italiaanse paastradities. Grote paaseieren van chocolade en de loterij
Italiaanse paastradities. Grote paaseieren van chocolade en de loterij
