Museum Utrecht koopt enorme Napolitaanse kerststal

Ieder jaar vanaf half december tot half januari staat Museum Catharijneconvent in Utrecht in het teken van kerst maar volgend jaar is er een extra attractie. Het museum kocht een unieke en enorm grote achttiende-eeuwse Napolitaanse kerststal. Je kan zelfs een van de figuren adopteren.

Het museum had al een erg fraaie kersstal Napolitaanse stijl die ieder jaar veel publiek trok. Maar de nieuwe aanwinst is ronduit een klapstuk. De omvangrijke en uiterst zeldzame stal die het kocht kent ruim 700 figuren. Een langgekoesterde wens ging hiermee in vervulling.

Vanaf eind 2022 kan jong en oud zich ieder jaar verwonderen bij een verfijnde miniatuurwereld. Hierin hebben niet alleen de Heilige Familie, maar ook rumoerige markten, exotische dieren en zwevende engelen een plek. De poppetjes en dieren moeten alleen nog een grootscheepse restauratie ondergaan. Daarvoor is het museum een crowdfundingcampagne gestart.

Museum Catharijneconvent & kerststallen

Al sinds 1932 (!) laat Museum Catharijneconvent in de kerstperiode haar achttiende-eeuwse Napolitaanse kerststal zien die bestaat uit ongeveer 100 figuren. In de laatste dagen van december stond buiten zelfs een levende kerststal. Al jaren bestond de wens een kerstopstelling te kunnen maken die zich in omvang en sfeer kan meten met de beste voorbeelden in Italië. Hiervoor zijn 100 figuren bij lange na niet genoeg. Het museum was dan ook direct enthousiast toen ze in 2019 een Napolitaanse kerststal uit familiebezit kreeg aangeboden. Die bestond uit ruim 500 figuren, bijna 200 dieren en 18 decorstukken. Met wat steun van sponsors kon het museum de verzameling verwerven.

Grootscheepse restauratie & crowdfunding

Om de gigantische kerststal vanaf kerst 2022 in volle glorie te kunnen tonen, is er een grootscheepse restauratie nodig. De figuren moeten worden schoongemaakt, beschadigde kleding en attributen hersteld en loszittende verf vastgezet. Dit is een langdurig en kostbaar proces, dat het hele komende jaar in beslag zal nemen. Om de restauratie mogelijk te maken, biedt het museum daarom de mooiste figuren uit de kerststal symbolisch ter adoptie aan met passende tegenprestaties. Van schaap tot engel en van zwerver tot koning; er is van alles mogelijk!.

Wat is een Napolitaanse kerststal?

Vanaf de achttiende eeuw ontwikkelde zich in Italië op basis van de historische stal een nieuw type kerststal dat erg populair werd. Zo’n stal, in het Italiaans presepe genoemd, werd binnen voorname families veelal van generatie op generatie doorgegeven en uitgebreid. Niet alleen de aanbidding van het Christuskind moest zo schitterend mogelijk worden getoond; de traditionele kerstgroep werd aangevuld met een bonte verzameling types, zoals welgestelde burgers, volkse marktkooplui, muzikanten, dronkenlappen en zwervers.

Naast de bekende ezel en os, verschenen er ook dieren uit verre streken ten tonele. Zo kent de verworven kerststal ook olifanten en struisvogels, als onderdeel van het gevolg van de koningen. De geboortescène lijkt welhaast ondergesneeuwd te raken in het aardse leven van alledag, maar niets is minder waar: De Napolitaanse kerststal
is één grote religieuze metafoor, waarbij alles een dubbele betekenis heeft en verwijst naar de verlossing van de mensheid door de geboorte van het goddelijke kind.

Barok theater met actueel tintje

Barok- en rococo-kunstenaars maakten de Napolitaanse kerststalfiguren. Ze getuigen van ambachtelijke perfectie, kijk maar eens naar de details. Ze zijn een samensmelting van beeldhouwkunst, schilderkunst en textiel- en borduurwerk. De voorstellingen werden in de achttiende eeuw veelal geënsceneerd door theaterregisseurs, zodat de kijker helemaal het barokke tafereel werd ingezogen.

Museum Catharijneconvent wil een jaarlijkse presentatie maken die recht doet aan die traditie, maar tevens gebruik maakt van huidige technologische middelen. De kerststal krijgt daarmee ook een actueel tintje. Dat soort innovatie is typerend voor een Napolitaanse kerststal; het is een levende traditie.